عوامل توجه فرادستان به تصوف

ﺟﺴﺘﺎر ﭘﯿﺶ رو اﯾﻦ اﻧﮕﺎرۀ ﻣﺤﺘﻤﻞ را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻣﯽ ﮐﺸﺪ ﮐﻪ »ﺗﺼﻮف، ﻣﻮﻟﻮد ﻓﻘﺮ و ﺑﺮآﯾﻨﺪِ ﻣﺤﺮوﻣﯿﺖ اﻓﺮاد ﻓﺮودﺳﺖِ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ«. ﺷﻮاﻫﺪ دال ﺑﺮ ﮐﺎﺳﺘﯽ ﻫﺎ و در ﻣﻮاردي ﮐﺬب ﭼﻨﯿﻦ اﻧﮕﺎره اي ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ. ﺑﻨﺎ ﺑـﻪ ﮔﺰارش ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺎرﯾﺨﯽ و ﺗﺬﮐﺮه اي، ﻓﺮادﺳﺘﺎﻧﯽ ﭼﻮن اﺑﺮاﻫﯿﻢ ادﻫﻢ، ﺷﺒﻠﯽ، ﻋﻼءاﻟﺪوﻟﮥ ﺳﻤﻨﺎﻧﯽ، داراﺷﮑﻮه، ﻏﺰاﻟﯽ، ﺷﻤﺲ ﺗﺒﺮﯾﺰي، ﻣﻮﻟﻮي و دﯾﮕﺮان در ﺣﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺗﺼﻮف روي آورده اﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﻮد از ﺗﻤـﻮ ل ﻣﺎﻟﯽ، ﻣﻨﺰﻟﺖ ﻋﻠﻤﯽ ﯾﺎ ﻣﻨﺎﺻﺐ دوﻟﺘﯽ ﻋﺎﻟﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده اﻧﺪ. در ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮش و ﻣﺴـﻠّ ﻢ ﮔـﺮﻓﺘﻦ اﯾـﻦ واﻗﻌﯿﺖ، ﭼﺎﻟﺶ ﺑﻌﺪي ﺑﻪ اﻧﮕﯿﺰه ﻫﺎي ﻓﺮادﺳﺘﺎن از ﮔﺮوﯾﺪن ﺑﻪ ﺗﺼﻮف ﻣﺮﺑﻮط ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿـﺮ ﺑﺎ رﺟﻮع ﺑﻪ ادﺑﯿﺎت ﺻﻮﻓﯿﺎﻧﻪ و ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮي از آراء ﻣﺸﻬﻮر روان ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪاﻧﯽ ﭼـﻮن ﯾﻮﻧـﮓ ادﻟﺮ و ﻣﺎزﻟﻮ و ﺗﻄﺒﯿﻖ آن ﻫﺎ ﺑﺎ اﺣﻮال ﻓﺮادﺳﺘﺎنِ ﻣﻌﻨﻮﯾﺖ ﮔﺮا ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي آن ﺣﮑﺎﯾﺖ از اﯾﻦ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﺎﮐﺎرآﻣﺪي ﻋﻠﻮم ﻋﻘﻠﯽ در ﮐﺸﻒ ﺣﻘﯿﻘﺖ، ﺗﻼش ﺑﺮاي ﯾﺎﻓﺘﻦ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻗﻠـﺐ، ﻣﻌﻨـﺎﺟﻮﯾﯽ، ﺧﻮدﺷﮑﻮﻓﺎﯾﯽ، ﺗﺴﮑﯿﻦ ﻏﻢ ﻏﺮﺑﺖ، ﻣﻬﺎر ﻧﻔﺲ، ﻋﺒﻮدﯾﺖ، ﺳﺮﺧﻮردﮔﯽ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺎدي در ﺳﻌﺎدت اﻧﺴﺎن، رؤﯾﺎﻫﺎي ﺻﺎدﻗﻪ و ﺑﺼﯿﺮت ﻫﺎ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﯿﺎر اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ در ﻣﻌﻨﻮﯾﺖ ﻃﻠﺒﯽ و ﮔﺮوﯾﺪن ﻓﺮادﺳـﺘﺎن ﺑـﻪ ﺗﺼـﻮف ﺑﺎزي ﮐﺮده اﻧﺪ.