تاريخ و علل پيدايش تجويد

مقاله‌ حاضر به بررسي تاريخ و علل پيدايش تجويد مي‌پردازد. سوال اصلي اين پژوهش آن است كه «دانش تجويد از چه زماني و به چه دليلي به وجود آمد؟ مقاله با روش توصيفي تحليلي و با رويكرد تاريخي، پس از تعريف «تجويد»، به بررسي هفت نظريه درباره‌ تاريخ پيدايش اين دانش پرداخته و به اين نتيجه دست يافته است كه هرچند قواعد اوليه‌اي براي تلفظ صحيح واژگان عربي، كه بعدها نام «تجويد» به خود گرفت، در ميان عرب‌ها قبل از اسلام وجود داشت، اما تدوين قواعد تجويد و صحيح‌خواني و علوم ادبي ديگر پس از ظهور اسلام، با راهنمايي حضرت علي(ع) انجام شد. در اواسط قرن سوم، پس از رشد علوم يادشده، اصطلاح تجويد براي دانشِ «اداي حروف از مخرج و اعطاي حق و مستحق آنها» انتخاب شده و به‌مثابه‌ دانشي مستقل در كنار ساير علوم قرار گرفت.اين مقاله در پي آن است كه ثابت كند دانش تجويد و به تعبير دقيق‌تر، «فن تجويد» از علوم تاسيسي اسلام نيست و اختصاصي به قرآن و حتي روايات نيز ندارد. تجويد روش درست سخن گفتن به زبان عربي را به ما مي‌آموزد و علت پيدايش آن نيز نياز عرب‌ها به تكلم صحيح بوده است. ازاين‌رو، نظرياتي كه تجويد را فراروي تدبر قرار مي‌دهد و نظرياتي كه براي پيدايشِ اصل تجويد، زمان خاصي را مشخص مي‌كند، هيچ‌يك قرين صحت نيست.