ارزيابي برخي شاخص‌هاي فيزيولوژيكي مقاومت ارقام مختلف گياه خيار Cucumis sativus. L عليه شته جاليز، Aphis gossypii

Evaluation of some physiological indices of resistance in different varieties of cucumber (Cucumis sativus L.) against cotton aphid, Aphis gossypii

شته جاليز Glover (Hem.: Aphididae) Aphis gossypii يكي از آفات مهم گلخانه و مزارع است كه سبب كاهش محصول ميگردد. اين آفت همچنين ناقل چندين ويروس گياهي از جمله ويروس موزاييك خيار و هندوانه است. هدف از اين پژوهش، بررسي اثر تغذيه شته جاليز بر برخي پارامترهاي فيزيولوژيكي كه در مقاومت گياهان نقش دارند در چهار رقم از گياهان خيار (دلتا، سوپر دومينو، 2201 و هيبريد لونا) بوده است. براي اين منظور آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار اجرا شد. نتايج مشخص نمود كه خسارت شته جاليز سبب افزايش مقدار فنول، قندهاي محلول و ساكاروز گرديد كه در اين بين رقم دلتا بيشترين مقدار را به خود اختصاص داد. همچنين، نتايج مشخص نمود كه مقدار رنگيزه­‌هاي فتوسنتزي، نشاسته، پروتئينهاي محلول و غلظت عناصر آهن، مس، روي و منگنز برگ نيز به‌طور قابل توجهي در اثر خسارت شته كاهش پيدا نمود. با توجه به داده­‌هاي به‌دست آمده از اين پژوهش مي‌­توان نتيجه گرفت كه ارقام مختلف واكنش متفاوتي به خسارت شته جاليز از خود نشان ميدهند و گياهان در پاسخ به خسارت شته جاليز ميزان فنول، پرولين، قندهاي محلول و ساكاروز خود را افزايش ميدهند. در بين ارقام مورد آزمايش، رقم دلتا از مقاومت بيشتري نسبت به ساير ارقام خيار به خسارت شته جاليز برخوردار بود.

Cotton aphid, Aphis gossypii Glover (Hem.: Aphididae) is one of the most important pests in greenhouses and farms that decreases the quantity and quality of the product. Besides several plant viruses transmit by this pest such as cucumber mosaic virus and watermelon mosaic virus. The aim of this study was to evaluate the effect of cotton aphid feeding on some physiological parameters that are involved in plant resistance in four varieties of cucumber plants (Delta, Super Domino, 2201 and hybrid Luna). This experiment was done as factorial biased on completely randomize design with three replication. The results revealed that the amount of phenol, soluble sugar and sucrose were increased as plants were exposed to cotton aphid and Delta had the greatest amount of increase among cultivars tested. Also, the amount of photosynthetic pigments, starch, soluble proteins and concentrations of iron, copper, zinc and manganese were significantly decreased by feeding of aphid. According to the results of this research it can be concluded that different cultivars have different reactions to the damage of cotton aphid and phenol, proline, soluble sugars and sucrose content of plants were increased in response to the cotton aphid damage. From this results, it can be concluded that among the tested cultivars, Delta may have more potential to show resistance than other cultivars tested against cotton aphid damage