تأثير دما بر پراسنجه هاي جدول زندگي زنبور پارازيتوييد تخم (Telenomus busseolae (Hym.: Platygastridae روي ساقه خوار نيشكر (Sesamia cretica (Lep.: Noctuidae

Effect of temperature on life table parameters of the egg parasitoid Telenomus busseolae (Hym.: Platygastridae) on the sugarcane stem borer, Sesamia cretica (Lep.: Noctuidae)

با توسعه كشت نيشكر در خوزستان، آفاتي در مزارع نيشكر بروز يافتند كه مهمترين آنها ساقه خواران Sesamia spp. بود. دوره رشد، توليدمثل و پراسنجه هاي جدول زندگي زنبور پارازيتوييد Telenomus busseolae Gahanبه عنوان مهمترين پارازيتوييد ساقه خوار نيشكر Sesamia cretica Lederer در پنج دماي ثابت 20، 25، 28، 30 و 35 درجة سلسيوس، رطوبت نسبي 5±60 درصد و دوره نوري 16: 8 ساعت روشنايي: تاريكي مورد مطالعه قرار گرفت. دورة رشد پيش از بلوغ زنبور با افزايش دما كاهش يافت و از 67/26 روز در 20 درجة سلسيوس به 25/10 روز در 35 درجة سلسيوس رسيد. دوره تخمگذاري در دماهاي مورد نظر به ترتيب 16/4، 6/4، 99/4، 04/4 و 31/3 روز بود و ماده ها به طور ميانگين در اين دورهها 37/56، 45/65، 59/98، 44/57 و 86/33 تخم گذاشتند. داده هاي جدول زندگي با استفاده از روش جدول زندگي دو جنسي تحليل شدند. بيشترين مقدار نرخ ذاتي افزايش جمعيت (262/0=r بر روز)، نرخ متناهي افزايش جمعيت (3/1=λ بر روز) و نرخ خالص توليدمثل (28/49=R0 نتاج / فرد) در دماي 28 درجة سلسيوس ديده شد. كمترين دوره يك نسل زنبور (17/12=T روز) در دماي 35 درجة سلسيوس ديده شد. نتايج اين پژوهش نشان داد دما يك عامل مهم در پراسنجههاي رشد جمعيت زنبور T. busseolae است و دماي 28 درجة سلسيوس به عنوان يك دماي بهينه براي پرورش انبوه اين زنبور پارازيتوييد ميتواند مورد توجه قرار گيرد.

Following sugarcane production extension in Khuzestan province, some pests appeared in sugarcane fields and sugarcane stem borers, Sesamia spp. were the most important among them. Development, reproduction and life table parameters of the parasitoid wasp, Telenomus busseolae Gahan on the sugarcane stem borer Sesamia cretica Lederer were studied at five constant temperatures (20, 25, 28, 30 and 35±1°C, 60±5% RH and a photoperiod of 16L:8D h.). The duration of pre-adult stage decreased with increasing temperature from 26.67 days at 20°C to 10.25 days at 35°C. The oviposition period was 4.16, 4.6, 4.99, 4.04 and 3.31 days at 20, 25, 28, 30 and 35°C, respectively, with females laying an average of 56.37, 65.45, 98.59, 57.44 and 33.86 eggs, respectively, at these five temperatures. Life table data were analyzed using an age-stage, two-sex life table method. The intrinsic rate of increase (r=0.262 day-1), finite rate of increase (λ=1.3 day-1) and net reproductive rate (R0=49.28 offspring/individual) were greatest at 28°C. The shortest mean generation time (T=12.17 day) was recorded at 35°C. The results of the current study indicated that temperature is one of the most important factors on life table parameters of T. busseolae. Also the optimum temperature for population growth of this parasitoid was 28°C, therefore this temperature suggests for mass rearing of T. busseolae.