كارايي چند نوع تله در جلب و شكار مگس ميوه زيتون Bacterocera oleae (Diptera: Tephritidae) و حشرات غيرهدف در منطقه رودبار ايران

The efficacy of some traps in attracting and capturing olive fruit fly, Bacterocera oleae (Diptera: Tephritidae) and non-target insects in Roudbar region of Iran

مديريت مگس زيتون با استفاده از روش­هاي سازگار با محيط زيست شامل راهبرد جذب، كشتن و شكار انبوه مي­باشد. هدف از اين پژوهش، ارزيابي كارايي چند تله و ماده جلب­كننده به منظور جلب و شكار مگس ­زيتون بود. آزمايش با 4 تيمار و 8 تكرار در يك باغ زيتون در شهرستان رودبار در سال­هاي 1395 و 1396 انجام شد. تيمار­ها عبارت بودند از: 1- تله زرد چسبنده 2- تله زردچسبنده + فرومون جنسي 3- تله مكفيل + پروتيئن هيدروليزات 4- تله مكفيل + محلول غذايي دست­ساز بر پايه وانيل. بازديد تيمار­ها به صورت هفتگي و تجزيه و تحليل داده­ها با نرم­افزار SAS انجام شد. نتايج سال اول نشان داد؛ تيمار 4 با ساير تيمار­ها از نظر شكار مجموع حشرات نر و ماده و حشرات نر داراي اختلاف معني­دار است و تيمار يك با ميانگين 25/8±8/38 بيشترين جلب حشرات غير­هدف را داشت. در سال دوم، تيمار شماره2 در شكار مجموع حشرات نر و ماده و حشرات نر داراي اختلاف معني­دار با ساير تيمار­ها بود. ولي از نظر شكار حشرات غير هدف با ميانگين 23/7±55/68 در كنار تيمار شماره 1 با ميانگين 16/9±58/77 در يك سطح آماري قرار گرفت. تيمار 4 با ميانگين 0/27 ± 0/97 بيشترين جلب حشرات ماده را داشت و روند يكساني در متوسط جلب هفتگي حشرات در كل تله ها نيز مشاهده شد. بر اين اساس، به طور كلي، تيمار 4 با داشتن بالاترين ميانگين در جلب حشرات ماده وكمترين جلب حشرات غيرهدف طي دوسال، قيمت پايين و كمترين آسيب به تنوع زيستي باغ­هاي زيتون بر ساير تيمار­ها برتري داشته و مي­تواند در كنار پايش آفت همراه با تله­هاي فروموني دركنترل آفت نيز موثر واقع شود.

Management of the olive fruit fly using environmentally friendly methods includes strategies based on lure and kill and/or mass-trapping to reduce the damage to fruits. The purpose of this study was to evaluate the efficiency of some attractive materials to lure and capture olive fruit fly. Four trials and eight replications were conducted in an olive grove in Roudbar, Iran in 2016 and 2017. The treatments were: 1) yellow sticky trap, 2) yellow sticky trap + Pheromone, 3) Mcphail + Protein hydrolyzate, 4) Mcphail + Propylene vanilla based solution. Traps were visited weekly and the data were analyzed using SAS software. The results of the first year (2016) showed that treatment 4 with other treatments had a significant difference in terms of attracting male and female insects, and treatment 1 had the highest non-target insects attracted with an average of 38.8 ± 25.8. In the second year, treatment 2, total male and females and male insects captured were significantly different with other treatments, but non-target insects with an average of 68.55 ± 7.23 and treatment 1 with a mean of 77. 58± 9.16 were at the same statistical level and treatment 4 with an average of 0.96 ± 0.27 had the highest incidence of female insects. Treatment 4 had the highest mean in attracting female insects and the lowest number of non-target insects in the two years of study. This trend was the same in two years of study in terms of mean number of insects captured per week in different treatments. As a whole, it had no adverse effects on the bio-diversity of olive groves and lowest price in comparison with other treatments. It can be concluded that this treatment along with pheromone traps can be used in monitoring and control of the pest.