مصادر كتاب مقتل اميرالمؤمنين، علي(ع)، تأليف ابن‌ابي‌الدنيا

كتاب مقتل اميرالمؤمنينA، تأليف ابوبكر عبدالله‌بن‌محمدبن‌عبيد القرشي، مشهور به ابن‌ابي‌الدنيا (وفات 281ﻫ.ق)، از معدود مقاتل باقيمانده درباره وقايع مرتبط با شهادت امير مؤمنان، عليA است. اگرچه اين اثر كتابي تاريخي است، روش ابن‌ابي‌الدنيا در گزينش اخبار و ذكر اسناد، اين كتاب را از كتب متداول تاريخي متمايز نموده است. مؤلف كتاب سعي كرده تا ضمن پايبندبودن به شيوه محدثان در ذكر اسناد، اثري تاريخي درباره مقتل امير مؤمنانA به رشته تحرير درآورد. جيمز اي. بلامي (1925ـ2015ميلادي) نويسنده اين مقاله، با بهره‌بردن از روش فؤاد سزگين (1924ـ2018ميلادي) در بررسي اسناد اين كتاب، سعي در پي‌بردن به منابع موجود و در دسترسِ ابن‌ابي‌الدنيا دارد. وي ابتدا از مشايخ بي‌واسطه مؤلف آغاز كرده تا به راوي مشترك اسناد مشابه دست يابد. همچنين، نويسنده مقاله در جست‌وجوي اين است كه ابن‌ابي‌الدنيا به كدام‌يك از مقاتل پيش از خود دسترسي داشته و تا چه حد، اخبار موجود در آن منابع را گزينش كرده است. جيمز بلامي، در تحقيق خود بدين نتيجه رسيده كه ابن‌ابي‌الدنيا با وجود قرار داشتن در زمره محدثان، به قواعد جرح و تعديل پايبند نبوده و از روات غيرقابل اعتماد، اخباري نقل كرده است. او از برخي منابع در دسترسِ خود مانند طبقات ابنسعد، به‌ندرت روايت كرده و در عوض، عمدتاً از منابع شيعي مانند مقتل جابر و ابومخنف، بهره برده است. بلامي، بر اين عقيده است كه روايت‌كردن از روات ضعيف، بيانگر آن است كه ابن‌ابي‌الدنيا هر آنچه در دسترس داشته، نقل كرده و مانند شيوه رايج محدثان، دست به گزينش اخبار نزده است و اين، از امتيازات اين مقتل به شمار مي‌رود.