عمربن‌اذينه و گونه‌شناسي روايات او در غير از كتاب سُليم

كتاب سليم، قديمي‌ترين كتاب تاريخي ـ كلامي شيعه از قرن اوّل و دوم هجري در مورد فضايل و جايگاه اهل‌بيت و عاقبت دشمنان و مخالفان آنان است كه به دليل اهميت تاريخي و مباحث كلامي آن، سُليم، كتاب سليم و ابان‌بن‌ابي‌عياش، راوي كتاب، بارها مورد نقد و بررسي موافقان و مخالفان قرار گرفته است؛ اما راوي اصلي كه كتاب از طريق او براي راويان بعدي انتشار يافته، يعني عمربن‌اذينه، از شيعيانِ مورد اعتماد ابان و از اصحاب امام صادق و امام كاظم است كه تا كنون هيچ تحقيق مستقلي از موافق يا مخالف در باره وي ديده نشده است. حال، اين سؤال مطرح است كه عمربن‌اذينه كيست؟ و داراي چه گرايش فكري و كلامي بوده است؟ پژوهش حاضر، با روش توصيفي ـ تحليلي، براي بررسي شخصيت عمربن‌اذينه از طريق اطلاعات تاريخي در مورد وي و جمع‌آوري و دسته‌بندي روايات او از منابع ديگر حديثي، رجالي و تاريخي شيعه، سامان يافته است. هدف از جمع‌آوري اطلاعات تاريخي و دسته‌بندي روايات عمربن‌اذينه، دست يافتن به نگرش فكري، كلامي و در نهايت، مقايسه ايشان با راوي كتاب سليم است كه آيا عمربن‌اذينه در منابع رجالي و تاريخي شيعه مي‌تواند همان عمربن‌اذينه راوي كتاب سليم باشد يا خير؟ يافته‌هاي تحقيق، حاكي از آن است كه عمربن‌اذينه بيشتر نگرش فقهي و البته كلامي اعتدالي داشته است؛ نه آن گرايش كلامي حدّ اكثري كه در كتاب سليم ديده مي‌شود و اين امر، نشان‌دهنده دو شخصيت متفاوت از راوي كتاب و شخص به‌دست‌آمده در اين پژوهش است.