اثر تنش شوري بر صفات مورفولوژيك و ميزان اسانس ژنوتيپ‌هاي بومادران هزاربرگ (Achillea millefolium) ايراني و خارجي

The effect of salt stress on morphological traits and essential oil content of Iranian and foreign yarrow (Achillea millefolium L.) genotypes

براي بررسي اثر تنش شوري بر صفات مورفولوژيك و ميزان اسانس چند ژنوتيپ از بومادران هزاربرگ ايراني و خارجي، آزمايشي گلداني در سال 1393 در گلخانه تحقيقاتي دانشگاه صنعتي اصفهان انجام شد. آزمايش فاكتوريل در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار سطح تنش شوري (صفر، 5، 10 و 15 دسي زيمنس بر متر) و 10 ژنوتيب از بومادران هزاربرگ در سه تكرار اجرا شد. طبق نتايج، تنش شوري 15 دسي زيمنس بر متر ميزان ارتفاع بوته، سطح و عرض برگ، طول گل­هاي زبانه­ اي، قطر گل، تعداد گلچه در گل­آذين اصلي، تعداد روز تا شروع گل دهي، تعداد روز تا 100% گل دهي و وزن خشك اندام‌هوايي را به‌طور معني­داري نسبت به تيمار شاهد كاهش داد. سطح شوري 15 دسي زيمنس بر متر ميزان اسانس را 18/75 درصد نسبت به تيمار شاهد افزايش داد. ژنوتيپ­ هاي انگليس، اسلوني، اسپانيا، ژاپن، كندوان ايران و لرستان ايران در شوري زياد نتوانستند به گلدهي كامل برسند. اثر متقابل شوري در ژنوتيپ نيز براي تمامي صفات، به ­غير از عرض برگ و طول گل­هاي زبانه­ اي، معني­دار شد. ژنوتيپ­ هاي آمريكا و كانادا با داشتن درصد اسانس و وزن خشك زياد، از ژنوتيپ­ هاي مناسب براي استخراج اسانس مي­ باشند. ژنوتيپ ­هاي آمريكا و انگليس با داشتن ارتفاع بوته كمتر و قطر گل­ هاي بيشتر نسبت به ساير ژنوتيپ­ ها، مي‌توانند گزينه ­هاي مناسبي براي فضاي سبز در شرايط تنش شوري باشند. اكثر صفات مورد بررسي در سطوح تنش شوري 5 و 10 دسي زيمنس بر متر تفاوت معني­داري نشان ندادند. گياهان نسبت به تنش 10 دسي زيمنس بر متر مقاومت خوبي داشتند. به علاوه، صفات مورد ارزيابي گياهان در سطح 15 دسي زيمنس بر متر تفاوت معني­داري داشتند. براساس نتايج به­ دست آمده، شايد بتوان مناسب­ ترين سطح شوري براي كاشت اين گياه را 10 دسي زيمنس بر متر معرفي كرد.

The effect of salt stress on morphological and essential oil content of 10 Iranian and foreign Achillea millefolium genotypes was investigated in a pot experiment in Research Greenhouse of Isfahan University of Technology in 2014. The factorial experiment, based on randomized complete blocks design, was performed at four salinity stress levels (0, 5, 10 and 15 dS/m) andn ten Achillea millefolium genotypes with three replicates. Results revealed that salinity stress of 15 dS/m significantly decreased the plant height, leaf area and width, length of ligulate florets, flower diameter, number of florets in inflorescence, days to flowering, days to 100% flowering and dry weight of the herbs. The salinity stress at 15 dS/m increased essential oil content by 18.75% compared to control treatment. The UK, Slovenia, Spain, Japan, Kandovan (Iran) and Lorestan (Iran) genotypes were not able to produce flowers in high salt stress conditions. The interaction of salinity stress and genotype was significant for all traits except for leaf width and length of ligulate florets. The US and Canada genotypes possessed the highest essential oil content and dry matter weight. The US and UK genotypes can be suggested for green space, under salinity stress conditions, due to their low height and high flower diameter. Most of the studied traits did not show significant differences at 5 and 10 dS/m salinity stress levels. Plants had good resistnce to 10 dS/m salinity stress. Moreover, evaluated traits of plants were significantly different at 15 dS/m level. Based on the obtained results, the 10 dS/m salinity level can be suggested to cultivate this plant.