اثر متقابل رهاسازي اراضي و شرايط اقليمي بر ذخاير ماده آلي در ذرات اوليه خاك در مراتع مناطق استپي

اگرچه مطالعات زيادي در خصوص اثر رهاسازي اراضي كشاورزي انجام گرفته است ولي اطلاعات بسيار كمي در خصوص تأثير شرايط آب و هوايي بر احياء زمين‌هاي كشاورزي بعد از رهاسازي آن‌ها وجود دارد. به همين منظور در اين مطالعه اثر متقابل رهاسازي اراضي كشاورزي و شرايط اقليمي بر ذخاير ماده آلي ذرات اوليه خاك مورد بررسي قرار گرفت. نمونه‌هاي مركب خاك از عمق 30-0 سانتي‌متري در سه تكرار از دو منطقه با شرايط بارندگي متفاوت شامل مناطق حفاظت‌شده شيدا و خرگوش در استان چهارمحال و بختياري از چهار كاربري مرتع، اراضي كشاورزي و اراضي رها شده زراعي در توالي زماني 15-10 و 40-15 سال، تهيه و ميزان توزيع كربن و نيتروژن در اجزاي مختلف ذرات اوليه خاك تعيين گرديد. نتايج نشان داد كه كشت و كار در اراضي بكر بسته به موقعيت اقليمي مي‌تواند اثرات مثبت و منفي بر اكوسيستم‌هاي طبيعي داشته باشد. به تبع در منطقه شيدا با وجود ميزان بارندگي و وضعيت خوب پوشش طبيعي مراتع كشت و كار در اراضي بكر اثرات منفي در جهت كاهش ماده آلي داشته است. در حالي كه در منطقه خرگوش با وجود ميزان بارندگي اندك و كيفيت پايين مراتع، كشت و كار اثرات سوء اي نداشته است. در كليه كاربري‌هاي مديريتي مقدار كربن و نيتروژن به ترتيب در ذرات رس، سيلت و شن بيشتر بود. رهاسازي اراضي كشاورزي و مراتع در منطقه خرگوش تأثيري بر غلظت كربن و نيتروژن سه جزء شن، سيلت و رس نداشت اما در منطقه شيدا افزايش زمان رهاسازي كربن اجزاي شن و سيلت را افزايش داد ولي تأثيري بر كربن جزء رس نداشت. نتايج نشان داد رهاسازي اراضي كشاورزي بسته به شرايط آب‌و‌هوايي هر منطقه جهت استقرار مجدد پوشش گياهي و افزايش ترسيب كربن خاك مي‌تواند اثرات متفاوت و بالقوه‌اي بر احياي كربن مراتع داشته باشد.