تغييرات ويژگي‌هاي فيزيكي خاك مزارع ديم دشت مراغه در اثر اعمال تيمارهاي خاك ورزي حفاظتي و سنتي

به‌منظور مطالعه اثرات خاك‌ورزي سنتي و حفاظتي بر خصوصيات فيزيكي خاك در اراضي كشاورزي ديم، تحقيقي به مدت 5 سال زراعي در مؤسسه تحقيقات ديم كشور در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 5 تيمار خاك‌ورزي شامل: كاشت مستقيم در ته ساقه‌ها (NT1)، كاشت مستقيم در كليه بقايا (NT2)، شخم قلمي + ديسك (CH)، كم خاك‌ورزي (MT) و شخم مرسوم (CT) در 4 تكرار به اجرا در آمد. نمونه‌برداري‌هاي خاك در انتهاي سال پنجم برداشته شدند كه اين نمونه جهت آناليز پارامترهاي فيزيكي ازجمله پايداري خاكدانه‌ها (WAS)، ميانگين وزني و هندسي قطر خاكدانه ها به روش الك تر (GMDwet و MWDwet) و الك خشك (GMDdry و MWDdry)، بعد فركتال جرمي خاكدانه‌ها (Dm)، كربن آلي كل (TOC)، كربن آلي محلول (DOC) و جرم مخصوص ظاهري خاك استفاده شدند. نتايج نشان داد كه اثر تيمارهاي خاك‌ورزي بر پارامترهاي MWDdry و GMDdry معني‌دار بود. اثر متقابل روش‌هاي مختلف خاك‌ورزي و مكان بر روي DOC و اثر متقابل عمق و مكان بر روي جرم مخصوص ظاهري معني‌دار بود. ميزان كربن آلي محلول در تيمار خاك‌ورزي سنتي با مقدار mg g^-1 3.74 در مكان اول به‌طور معني‌داري بيشتر از ساير تيمارها (با مقادير كمتر از mg g^-1 3.20) بود. همچنين در تيمار NT1 و NT2 ميانگين وزني (به ترتيب با 1.25 و 1.17 ميلي متر) و هندسي (1.04 ميلي متر براي هر دو) قطر خاكدانه ها اختلاف معني‌داري با ساير تيمارها داشت. بر اساس نتايج به‌دست‌آمده توصيه مي‌شود، به‌جاي استفاده مداوم از خاك‌ورزي سنتي از خاك‌ورزي حفاظتي استفاده شود.