انديشه دولت مقتدر در مطبوعات ايران (1300-1304 ش)

اوﺿﺎع ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎن داﺧﻠﯽ ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ﻣﺸﺮوﻃﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت اﯾﻦ دوره، ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺮﮐﺰي را در دﺳﺘﻮر ﮐﺎر ﺧﻮد ﻗﺮار دﻫﻨﺪ. اﯾﻦ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺿﻤﻦ اﻧﺘﻘﺎد از ﻧﺎاﻣﻨﯽ ﻫﺎ و ﺑﺤﺮان ﻫﺎي ﮐﺸﻮر، ﺑﺮ ﻟﺰوم اﯾﺠﺎد ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺮﮐﺰي ﻧﯿﺮوﻣﻨﺪ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﮐﺮدﻧﺪ. در اﯾﻦ ﺑﯿﻦ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت و ارﮔﺎن ﻫﺎي اﯾﻦ ﮔﺮوه ﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ. ﻣﻬﻢ «اﺳﺘﺒﺪاد ﻣﻨﻮر»ﻓﺮاوان ﺣﻮل ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ، ﯾﺎﻓﺘﻦ ﻋﻠﻞ ﻏﺎﻟﺐ ﺷﺪن اﻧﺪﯾﺸﻪ اﺳﺘﺒﺪاد ﻣﻨﻮر ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ﻣﺸﺮوﻃﻪ و ﻧﻘﺶ آن در روي ﮐﺎر آﻣﺪن ﺳﻠﺴﻠﻪ ﭘﻬﻠﻮي اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و ﻣﺠﻼﺗﯽ ﻫﻤﭽﻮن ﺷﻔﻖ ﺳﺮخ، ﻣﺮد آزاد و آﯾﻨﺪه ﺑﺮرﺳﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. ﻓﺮﺿﯿﻪ اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺎﮐﺎﻣﯽ اﻧﻘﻼب ﻣﺸﺮوﻃﻪ در رﺳﯿﺪن ﺑﻪ اﻫﺪاﻓﺶ دﻟﯿﻞ اﺻﻠﯽ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻧﺨﺒﮕﺎن و ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت از روي ﮐﺎر آﻣﺪن دوﻟﺖ ﻣﻘﺘﺪر ﺑﻮد. روش ﺗﺤﻘﯿﻖ در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ- ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ اﺳﺖ. دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ اﯾﻦ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺿﻤﻦ ﻧﺎﮐﺎم ﺷﻤﺮدن ﻣﺸﺮوﻃﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي واﻧﻤﻮد ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﮐﺸﻮر در آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺗﺠﺰﯾﻪ و از دﺳﺖ دادن اﺳﺘﻘﻼل و ﺳﻘﻮط اﺳﺖ و ﺗﻨﻬﺎ راه ﺣﻞ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ را روي ﮐﺎر آﻣﺪن ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﻣﻘﺘﺪر ﻣﯽ داﻧﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺑﺤﺮان ﻫﺎ ﺧﺎﺗﻤﻪ دﻫﺪ. ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﻨﻬﺎ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﯾﺠﺎد ﭼﻨﯿﻦ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ را داﺷﺖ رﺿﺎﺧﺎن ﺑﻮد. اﯾﻦ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺳﻌﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﯾﺖ از رﺿﺎﺧﺎن، زﻣﯿﻨﻪ را ﺑﺮاي ﻗﺪرت ﮔﯿﺮي وي ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎزﻧﺪ.