پديد آورندگان :
صادقي، زين العابدين دانشگاه شهيد باهنر كرمان - دانشكدۀ مديريت و اقتصاد - گروه اقتصاد , محمد شيرازي، حميده دانشگاه شهيد باهنر كرمان - دانشكدۀ مديريت و اقتصاد , شكيبايي، عليرضا دانشگاه شهيد باهنر كرمان - دانشكدۀ مديريت و اقتصاد - گروه اقتصاد
چكيده فارسي :
اين مقاله براي محاسبۀ تأثير ريسك قيمت انرژي[1] بر بودجۀ خانوارهاي شهري ايران به‌دليل هدفمندكردن يارانه‌ها، ريسك مخارج نُه بخش هزينه‌اي خانوارهاي شهري ايران را برآورد كرده است؛ همچنين در مقالۀ حاضر تغييرات ريسك دهك‌هاي مختلف درآمدي و آثار درآمدي و قيمتي تغييرات مخارج طي دورۀ 1388- 1392 محاسبه شده است. در اين تحقيق به‌منظور برآورد اثر رفاهي حاصل از اصلاح ساختار در قيمت حامل‌هاي انرژي به كمك مدل رفتار مصرفي، مخارج انرژي خانوارهاي نمونه به شكل تابعي ساده الگوسازي شده است؛ بدين‌ترتيب كه مخارج انرژي خانوارهاي نمونه تابعي از هزينۀ (قيمت) انرژي است؛ سپس با برآورد ريسك و انحراف معيار مخارج انرژي، اثر هدفمندسازي يارانه‌ها بر رفاه خانوارها تحليل شده است. نتايج نشان مي‌دهد ريسك بخش انرژي از 0.062 درصد از سال 1388، يعني يك سال قبل از اجراي قانون هدفمندكردن يارانه‌ها، در سال 1390 به ميزان 0.072 درصد رسيده است. ريسك بخش‌هاي خوراك و پوشاك و كفش تغييرات چنداني نداشته است؛ اما باتوجه‌به نتايج مشاهده مي‌شود ريسك تمام بخش‌ها در سال 1391 تقريباً با كاهش روبرو شده است و دليل آن افزايش شديد نرخ تورم به‌ترتيب از ميزان 12.4 به 21.5 درصد در سال 1389 به 1390 بوده كه تا حدودي افزايش قيمت‌هاي انرژي به‌دليل هدفمندكردن يارانه‌ها را كم‌رنگ‌تر كرده است. نتايج نشان مي‌دهد ريسك دهك‌هاي پايين درآمدي در سال‌هاي نخست اجراي طرح مذكور دچار افزايش شده است؛ اما ريسك دهك‌هاي بالاي درآمدي يا ثابت بوده يا تغييرات اندكي داشته است. نكتۀ شايان ذكر اين است كه در سال 1390 به‌دليل افزايش در نرخ تورم، افزايش ريسك تا حدودي براي خانوارهاي كم‌درآمد كاهش يافته است. نتايج حاكي از آن است كه آثار درآمدي و قيمتيِ به‌جامانده از تغييرات مخارج انرژي، خانوارها را با خطراتي مواجه كرده و درمجموع ريسك تمام خانوارهاي جامعه، به‌ويژه خانوارهاي كم‌درآمد، افزايش يافته است.
چكيده لاتين :
This paper estimates the impact of energy price'' risk on the budget of urban households in Iran due to the subsidy reform by estimating the expenditure'' risks for nine parts of Iranian household expenditures. Moreover, the changes in the risks for different income deciles and the income and cost effects of changes in expenditures are calculated during the period of 1989- 2013. In this research, the energy expenditures of sample households are modeled as a simple function, in order to evaluate the welfare effects of energy price'' structural reform. So, energy expenditures for sample households are a function of the cost (price) of energy. Then, by estimating the risk and standard deviation of energy expenditures, the effect of subsidy reform on the households'' welfare can be analyzed. The results showed that the risk for the energy sector from 0.062 percent since 2009, one year before the execution of law on subsidy reform, reached 0.072 percent in 2011. The risk for food, clothing and footwear was not changed that much. The risk for all sectors, however, decreased in 2012, due to a sharp rise in inflation rate from 12.4 to 21.5 percent between 2010 and 2011. Such an increase, to some extent, has undermined the increase in energy prices due to the subsidy reform. The risk for lower-income deciles has been increased in the beginning years of implementation of subsidy reform, but the risk of high income deciles has been either fixed or slightly changed. It should be noted that in 2011, due to the increase in inflation rate, the risk for low-income households decreased to some extent. Finally, the income and cost effects of changes in energy expenditures have put the household energy expenditures at risk and the risk for all households of the society, especially low-income households, has been increased.
