كليدواژه :
رسوب , فرسايش , سنجش از دور , الگوسازي , سمنان
چكيده فارسي :
امروزه، فرسايش خاك به يكي از بزرگ‌ترين معضل‌هاي كشور به‌ويژه در نواحي خشك و نيمه‌خشك از‌جمله سمنان تبديل شده است. روش‌هاي مطالعه و ارزيابي متنوعي براي محاسبۀ فرسايش خاك و مقابله با آن وجود دارند و بكارگيري روشي سريع و مقرون‌به‌صرفه براي ارزيابي مناطق مستعد به فرسايش به‌منظور توصيف و پايش فرايند كنترل فرسايش ضروري و حياتي است. در مطالعۀ حاضر، يكي از روش‌هاي سنجش از دور براي توصيف شيوۀ توزيع تعدادي از عوامل مؤثر در كنترل فرسايش در حوضۀ آبريز سمنان استفاده شده است. اين حوضۀ آبريز در شمال دشت كوير و دامنه‌هاي جنوبي رشته‌كوههاي البرز قرار دارد و به علت شرايط آب‌و‌هوايي، فرايند فرسايش جزو مسائل مهم محيط طبيعي آن است. توپوگرافي، كاربري اراضي، تراكم پوشش گياهي، ويژگي‌هاي خاك و داده‌هاي مؤثر آب‌و‌هوايي براي مشخص‌كردن حساسيت نسبت به فرسايش و تهيۀ نقشۀ پايۀ اقدام‌هاي حفاظت آب و خاك استفاده شدند. روش تصميم‌گيري درختي براي جمع‌كردن و تركيب وزن شاخص‌هاي كنترل فرسايش استفاده شد. وزن هاي اختصاص‌يافته به هر يك از واحدهاي فضايي، ميزان حساسيت به فرسايش را بيان مي‌كند. سه نقشه از سه تركيب متفاوت عوامل كنترلي فرسايش در منطقۀ مطالعه‌شده استخراج شدند و براي بهينه‌كردن ارزيابي كيفي حساسيت نسبت به، هر يك از تركيبات ايجاد‌شده بسته به توزيع شاخص‌هاي دربرگيرندۀ فرايند فرسايشي بحث و ارزيابي شدند. در اين منطقه، حساسيت نسبت به فرسايش خاك به‌طور عمده با پوشش گياهي مرتبط است و پيش‌بيني مي‌شود بخش‌هي جنوبي و جنوب‌شرقي منطقه به علت فقر پوشش گياهي با افزايش ميزان فرسايش همراه شوند. مساحت كلاس حساسيت زياد فرسايش در هر سه نقشۀ الگوسازي‌شده بيش از 75 درصد و براي داده‌هاي مشاهده‌اي نيز اين مساحت در هر سه نقشه بيش از 71 درصد است. نتايج ارزيابي نشان مي‌دهند در هر سه نقشه، همبستگي بيش از 99 درصد بين داده‌هاي حاصل از الگوسازي و داده‌هاي آزمون وجود دارد.
چكيده لاتين :
Today, Soil erosion has become one of the biggest problems in the country, especially in arid and semi-arid including Semnan. Effective and long term water and soil conservation programs require the concentration of resources on limited areas. For that purpose, regional-scale assessments of erosion risk are required. There are various methods to studying, evaluating, calculate and prevention with soil erosion. In addition, a number of parameters such as lithology, slope, aspect, land cover, elevation, and distance to stream, drainage density, vegetable cover, land use, river banks, and human activities are recommended to analyze the mechanism of soil erosion. So a rapid and cost effective methodological erosion assessment for these regions is required to describe and monitor the processes that control erosion. This study uses one of the remote sensing analyses to describe the contribution of several factors that control erosion in Semnan drainage basin where erosion is the major environmental problem. Remote sensing monitoring has been carried out by using aero photos, or multispectral images, DTM (Digital Terrain Model) or ALS (Airborne LASER Scanning) data. Semnan basin, study area, is located in north of Kavir plain and south of Alborz mountain range.
