ارزيابي ژئوشيميايي و گسترش رخساره‌هاي آلي سازند پابده در سواحل شمال‌غربي خليج فارس و جنوب فروافتادگي دزفول با استفاده از تجزيه ‌و تحليل راك- اول

Geochemical Evaluation and organic facies distribution of the Pabdeh Formation in northwestern coastal Part of the Persian Gulf and southern Dezful Embayment by Rack-Eval Analysis

ارزيابي ژئوشيميايي سنگ منشأ نخستين گام در بررسي سيستم‌هاي هيدروكربني طي برنامه‌هاي اكتشافي است. سازند پابده با سن پالئوسن تا اليگوسن و سنگ‌شناسي مارن، آهك و شيل يكي از سازندهاي محتمل براي زايش هيدروكربن در سواحل شمال‌غربي خليج فارس و جنوب فروافتادگي دزفول است. در پژوهش حاضر، توان هيدروكربن‌زايي، كميت و كيفيت سنگ منشأ، نوع كروژن، بلوغ حرارتي و گسترش رخسارۀ آلي سازند پابده بررسي شدند؛ به ‌اين منظور، تعداد 47 نمونه از ميدان‌هاي واقع در نواحي موردمطالعه با دستگاه راك- اول 6 تجزيه‌وتحليل شدند. نتايج نشان دادند كروژن‌ها از نوع II، III و مخلوطي از كروژن III و II هستند، ولي اكثراً نابالغند و در مرحلۀ دياژنز قرار گرفته‌اند. پتانسيل هيدروكربن‌زايي 90 درصد نمونه‌ها در بخش متوسط تا عالي قرار دارد. رخساره‌هاي آلي اين سازند در محدودۀ B، BC، C و CD قرار دارند. اين تنوع رخساره‌هاي آلي از تغييرات جانبي رخساره‌ها و تغييرات نسبي سطح آب دريا طي زمان رسوب‌گذاري اين سازند ناشي مي‌شود. سازند پابده در منطقۀ مطالعه‌شده به سه زون ژئوشيميايي تقسيم مي‌شود: زون‌هاي بالايي و پاييني در زمان پسروي آب دريا با مقادير TOC و HI كم و كروژن نوع III ته‌نشست يافته‌اند؛ درحالي‌كه زون مياني در زمان پيشروي آب دريا با مقادير TOC و HI زياد و كروژن نوع II نهشته شده است. سازند پابده در منطقۀ مطالعه‌شده سنگ منشأيي با پتانسيل هيدروكربن‌زايي خوب ولي نابالغ شناخته مي‌شود و زون مياني اين سازند منبع هيدروكربني غيرمتعارف در نظر گرفته مي‌شود.

Geochemical assessment of source rock is an interdisciplinary approach which is utilized for increasing success rate of hydrocarbon exploration and efficiency of development plans. This technique can help in determining source rock distribution, source rock maturity, amount of organic matter, hydrocarbon potential generation, kerogen type, amount of production and migration pathways. On the other hand, the regional evaluation of the source rock in the sedimentary basin is necessary because different part of the basin may have different hydrocarbon potential. For this purpose, in this research, the geochemical conditions and organic facies distribution of the Paleocene to Oligocene Pabdeh Formation in northwestern coastal part of the Persian Gulf and southern Dezful Embayment have been investigated.