بازنگري سنگ‌‌شناسي و بررسي محيط رسوب‌گذاري توالي كربناته- آواري سازند پابده در جنوب‌شرق استان ايلام، غرب ايران

Reappraisal of lithology and depositional environment of carbonate-siliciclastic succession of the Pabdeh Formation in SE Ilam Province, W Iran

سازند پابده به سن پالئوسن- اليگوسن در حوضۀ پيش‌بوم زاگرس واقع است و ازنظر سنگ مخزن و منشأ اهميت دارد و از اين ديدگاه به‌ويژه در فروافتادگي دزفول موردتوجه بسياري از زمين‌شناسان بوده است؛ هرچند به‌علت ريزدانه‌بودن، در بسياري از بخش‌هاي حوضۀ زاگرس كمتر بررسي شده است. اين سازند از مارن و سنگ‌آهك تشكيل شده است. بررسي ريزرخساره‌ها و محيط رسوب‌گذاري سازند پابده بر اساس 500 نمونۀ جمع‌آوري‌شده از سه برش ملك‌شاهي، پيرمحمد و گنداب در پيرامون شهرستان ملك‌شاهي انجام شد. بر ‌اساس مطالعه‌هاي پتروگرافي، فراواني و توزيع روزن‌بران و ديگر اجزاي موجود و بررسي ويژگي‌هاي بافتي و ريزرخساره‌اي، هشت گروه ريزرخساره‌اي مربوط به محيط رمپ شامل رمپ دروني، رمپ مياني و رمپ بيروني تشخيص داده شدند. بر اساس نتايج ژئوشيميايي كربنات‌سنجي و فلورسانس اشعه ايكس (براي اكسيدهاي عناصر سيليسيوم، آلومينيوم و كلسيم)، رخسارۀ سنگي مارن كه در مطالعه‌هاي پيشين به‌عنوان شيل در اين سازند معرفي شده بود، تشخيص داده و تأييد شد. تعيين مقدار مادۀ آلي به روش اكسيداسيون شيميايي تر براي برخي از نمونه‌هاي بررسي‌شده نيز نشان داد نمونه‌هاي مارني درصد بيشتري از مادۀ آلي نسبت به سنگ‌آهك‌ها دارند.

The Pabdeh Formation (Paleocene–Oligocene) is located in the Zagros foreland basin. This formation was well appreciated as a source rock and somehow a potential reservoir particularly in the Dezful Embayment. Although it has been less appreciated due to overwhelming fine grained lithology in the majority of the Zagros basin. Microfacies analysis and depositional environment of the Pabdeh Formation was studied by examining 500 samples collected from three surface sections namely Malekshahi, Gandab and Pirmohammad, which are located around the Malekshahi city. Based on petrography, proportional abundance of foraminifera and other constituents, texture and microfacies characterizes, eight facies associations were recognized which were deposited in three facies belts on a ramp. As a whole, the Pabdeh Formation comprises marl and limestone beds. Based on geochemical analysis (calcimetry and XRF analysis), the marl lithofacies was established, although it was literally described as shale. Wet chemical oxidation method was employed to determine the organic matter content of some selected samples, which revealed relatively higher organic matter content in marlstones.