نقش مؤلّفۀ «ايمني و امنيّت» فضاهاي شهري در حضورپذيري كودكان؛ مطالعة موردي: محلّة فاطمي در منطقه 6 تهران

The Role of Children’s Safety and Security on their Presence in Urban Spaces (Case study: the Fatimi Neighborhood in the 6th District of Tehran)

شهرها، تنها محيطي براي گذران زندگي نيستند، بلكه بايد بستري براي رشد و تعالي شهروندان خود باشند. در اين ميان كودكان به عنوان يكي از آسيب‌پذيرترين شهروندان، نيازمند توجّه بيشتري هستند. در دين اسلام دستورات و توصيه‌‌هاي فراواني در اين حوزه وارد شده است و دولت‌‌ها و سازمان‌‌ها نيز همواره به دنبال راهكار‌‌هايي براي حفظ حقوق كودكان در جامعه بوده‌اند. پرسشي كه در اين پژوهش مطرح شده اين است كه: مهم‌‌ترين معيارهاي فضاي شهري مناسب كودكان، به عنوان حقوق اين دسته از شهروندان، كدام اند؟ همچنين كدام يك از اين معيارها بيشترين تأثير را بر حضور فعّال كودكان در فضاهاي شهري دارند؟ بدين منظور ابتدا مروري بر ادبيات مرتبط با كودك و تلاش‌‌هاي صورت گرفته براي حمايت از كودكان داشته و سپس با نگاهي كوتاه به نياز‌‌ها و حقوق كودكان در شهر به ضرورت ارتباط كودك با فضاهاي شهري پرداخته‌ايم. در ادامه، با بررسي نظريّه هاي موجود معيارهاي فضاي شهري مناسب كودكان تعيين شد و به دليل اهميّت بسيار زياد معيار ايمني و امنيّت كودكان در شهر، اين معيار مورد تدقيق قرار گرفت. در اين پژوهش محلّه فاطمي تهران به منظور تأييد مباني نظري پژوهش مورد ارزيابي قرار گرفت تا ضمن استخراج معيارهاي فضاي شهري مناسب كودكان، ميزان حضور كودكان و همچنين ارتباط آن با ميزان امنيّت و ايمني تبيين شود. با استفاده از تحليل عاملي انجام شده روي داده هاي حاصل از پرسشنامه‌ها، 9 معيار فضاي شهري مناسب كودكان استخراج شد. بررسي تأثير معيارهاي مذكور بر حضور كودكان از طريق همبستگي پيرسون تعيين و مشخّص گرديد از اين ميان، ايمني و امنيّت بيشترين تأثير هم‌جهت را بر ميزان حضور كودكان در فضاهاي شهري اين محلّه دارد (0/801=r). اين امر نشان‌دهندة اهميّت اين حق كودكان در استفاده از فضاهاي شهري از سوي ايشان است كه تأمين آن نه تنها بر عهدة دولت‌هاست كه به عنوان يكي از وظايف برنامه‌ريزان و طرّاحان شهري نيز بايد مورد توجّه قرار گيرد.

Cities are not only places to live in, but also they should provide a ground for growth and excellence of their citizens. Thus children as the most vulnerable citizens need more attention. In Islam, many orders and recommendations have been made in this area. Also, Governments and organizations are always looking for strategies to maintain children’s rights but the question was proposed that: what are the most important criteria of suitable urban space for children, as the rights of these citizens? Also what kind of these criteria has the greatest effect on active participation of children in urban areas? Therefore, first, a review of related literature for the child and efforts to protect children are provided, then with a brief look at the needs and rights of children in the city, we address the necessity of children’s relationship with urban spaces. Then by examining the mentioned theories some criteria for suitable urban spaces for children will be determined and because of the importance of security and safety of children in the cities, they will be evaluated. In this study Fatemi neighbourhood in Tehran city was evaluated in order to confirm the research’ theoretical foundations so in addition to extracting criteria for suitable urban spaces for children, the presence of children and its relation to security and safety will be explained. Using factor analysis conducted on data from the questionnaire, nine criteria of suitable urban spaces for children was extracted. The impact of these measures in the presence of children was specified through Pearson Correlation. Of these, security and safety has the most effect with regard to presence of children in urban spaces in these neighbourhoods(r=0.801). That shows the importance of children’s right in using urban spaces by them that providing them is not the responsibility of governments, it should also be considered as planners and urban designers’ tasks.