تدوين برنامه راهبردي توسعه شهر قزوين با تأكيد بر نقش عوامل فرهنگي

Analysis of the role of cultural factors on the development strategies of Qazvin city

فرهنگ و كاركردهاي فرهنگي از جمله عوامل تأثيرگذار بر توسعه و تحول فضاي شهرهاست تا آنجا كه بدون شناخت فرهنگ افراد، مطالعه چگونگي و چرايي توسعه شهرها بي معنا خواهد بود. تقريباً از دهه 1980 جغرافياي انساني، شاهد تغيير بنيادي در رويكرد به فرهنگ و فضا به عنوان دو مفهوم محوري در مطالعات جغرافيايي بوده است و در جغرافياي فرهنگي جديد مورد توجه قرار گرفته است. شهر قزوين به عنوان الگوي شهر اسلامي با شهرسازي مكتب اصفهان مطرح است؛ لذا پژوهش حاضر با اين رويكرد در صدد شناسايي و تحليل نقاط قوت و ضعف، و فرصت ها و تهديدهاي فرهنگي تأثيرگذار بر توسعه شهر قزوين است. اين پژوهش از لحاظ هدف، كاربردي و روش تحقيق آن توصيفي- تحليلي است و براي جمع آوري داده ها و اطلاعات مورد نياز، از بررسي هاي اسنادي- كتابخانه اي و مطالعات ميداني بهره  گرفته و در نهايت تجزيه و تحليل يافته ها با رويكرد تحليل عوامل استراتژيك SWOT انجام شده است. جامعه آماري پژوهش را تمامي كاركنان و كارشناسان شهرداري و شوراي شهر قزوين تشكيل مي دهند كه با استفاده از روش نمونه گيري گلوله برفي، تعداد 30 كارشناس انتخاب گرديده است. نتايج پژوهش بيانگر آن است كه عوامل فرهنگي شهر قزوين با داشتن 12 عامل به عنوان نقاط ضعف و همچنين 10 عامل قوت و در عين حال 12 عامل به عنوان تهديد و 9 عامل فرصت، در وضعيت مطلوبي قرار نگرفته و با توجه به اينكه امتياز نهايي ارزيابي عوامل فرهنگي داخلي توسعه شهر قزوين 2/229 به دست آمده و جمع امتياز نهايي ارزيابي عوامل فرهنگي خارجي توسعه شهر قزوين3/290 است، بايد راهبردهاي تدافعي از جمله ارتقاي سرمايه اجتماعي شهروندان مانند آگاهي، اعتماد و مشاركت آنان در توسعه طرح هاي فرهنگي را در اولويت برنامه ريزي ها قرار داد. همچنين توسعه شهر قزوين به شدت تحت تأثير كاركردهاي فرهنگي است و اين امر بايد مورد توجه مسئولان شهري قرار گيرد كه لازمه آن مشاركت همه-جانبه شهروندان در مراحل مختلف تهيه، اجرا و نظارت طرح هاي توسعه شهري است در غير اين صورت ضمن آشفتگي فضاي فرهنگي شهر قزوين، نارضايتي شهروندان از عملكرد مديريت شهري را در پي خواهد داشت.

Culture and cultural functions are among the factors influencing the development and evolution of urban spaces, so that without knowing the culture of individuals, the study of how and why urban development will be meaningless. Almost from the 1980s, human geography has seen fundamental change in the approach to culture and space as two central concepts in geographic studies and has been considered in the new cultural geography. The city of Qazvin is considered as a model of Islamic city with urban planning in Isfahan. Therefore, the present study is aimed at identifying and analyzing the strengths and weaknesses, opportunities and cultural threats affecting the development of Qazvin city. The purpose of this research is applied and its research method is descriptive-analytical. For collecting data and information, documents and library studies and field studies are used and, finally, analysis of findings are based on SWOT analysis of strategic factors. The statistical population of the study consists of all employees and experts of Municipality and City Council of Qazvin which by Using a snowball sampling method, 30 experts have been selected. The results of this research indicate that cultural factors of Qazvin city with 12 factors as weaknesses, as well as 10 strength factors, while 12 factors as threats and 9 factors of opportunity, are not in desirable condition and with regard to the final score of evaluation of The internal cultural factors of Qazvin city development are given: 229/2, and the final score of the evaluation of foreign cultural factors in the city of Qazvin is 290.3. Thus, defense strategies such as promotion of social capital of citizens such as awareness, trust and their participation in the development of the culture plans must be put in the top priority of planning.