گسل ها و چالش يكپارچگي عراق: آثار و پيامدهاي امنيتي براي ايران

Iraq's Gaps and Challenges of Integration: Implications and Security Implications for Iran

عراق پس از صدام از مهم‌ترين حوزه‌هاي سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران محسوب مي‌شود. در حالي‌كه شكاف‌هاي داخلي، رقابت‌هاي سياسي و چالش‌هاي امنيتي در عراق جديد افزايش يافته، تشكيل كشور كردي در مرزهاي غربي ايران و تجزيه عراق به عنوان يكي از سناريوهاي محتمل در مورد آينده اين كشور بيش از پيش تقويت شده است. هدف از اين پژوهش بررسي اين مسأله است كه تجزيه عراق چگونه مي‌تواند بر امنيت ملي ج.ا.ايران تأثير بگذارد؟ براي سنجش اين موضوع از لحاظ نظري، از رهيافت تركيبي امنيت ملي لي‌نور جي مارتين بهره گرفته شده و از لحاظ روشي، براي فهم رابطه بين متغيرها، از روش علّي، استفاده شده است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد، گسل‌هاي حاصل از تجزيه‌ي عراق با فعال ساختن موضوع اقليت‌ها و دامن زدن به شكاف‌هاي قومي-مذهبي مختلف، ايجاد دولت‌هاي جديد در مجاورت ايران و تقويت جريان‌هاي معارض و بازيگران رقيب، منجر به شكل‌گيري تهديدات امنيتي گسترده‌اي عليه تماميت ارضي، انسجام اجتماعي و نظام سياسي ايران مي‌گردد. لذا به رغم اينكه ايران سياست‌ها و كنش‌هاي موثري براي حمايت از وحدت و ثبات عراق اتخاذ كرده است، كاهش تهديدات ناشي از تجريه عراق، نيازمند تمركز بيشتر بر ابعاد و جوانب احتمالي چنين سناريويي است.

Post-Saddam Hossein Iraq is one of the most important foreign policy areas of the Islamic Republic of Iran. While internal gaps, political competition and security challenges have increased in the new Iraq, the formation of a Kurdish state in the western borders of Iran and disintegration of Iraq, as one of the most likely scenarios for the future of this country, is further reinforced. So, the purpose of this study is to investigate how the disintegration of Iraq affects the national security of Iran? Theoretically, Lenore G. Martin’s interdisciplinary national security approach have been used to measure this issue. In terms of method, the Casual Method has been applied to understand the relationship between variables. The findings of the study indicate that the faults resulting from the Iraqi disintegration by activating minorities and causing various ethno-religious gaps, the creation of new states in the vicinity of Iran and the strengthening of opposition groups and rival actors have led to the formation of widespread security threats against the territorial integrity, social cohesion and political system of Iran. Therefore, despite the fact that effective policies and practices to support the unity and stability of Iraq has taken by Iran, reducing the threat posed by Iraq experience require greater focus on aspects of the possibility of such a scenario.