تاثير آبياري با فاضلاب بر برخي خصوصيات فيزيولوژيكي و مرفولوژيكي رزماري (مطالعه موردي: فاضلاب شهر يزد)

Effect of Irrigation with Was tewater on Some Physiological and Morphological Characteris tics of Rosmarinus Officinalis (Case Study: Yazd City Was tewater)

با توجه به محدود بودن منابع آب و رشد بي‌رويه جمعيت، استفاده از فاضلاب در كشاورزي و فضاي سبز امري اجتناب­ ناپذير است. در اين راستا تحقيقي بهمنظور بررسي تاثير آبياري با فاضلاب تصفيهشده و تصفيهنشده شهر يزد بر عملكرد گونه رزماري1، از گونه­ هاي موجود در فضاي سبز شهري انجام شد. اين بررسي در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با پنج تيمار (آب شرب، فاضلاب تصفيهشده، فاضلاب تصفيهنشده، فاضلاب تصفيهشده + آب شرب با نسبت 1:1 و فاضلاب تصفيهنشده + آب شرب با نسبت 1:1) و 5 تكرار اجرا شد. نتايج بررسي خصوصيات شيميايي تيمارهاي مورد استفاده براي آبياري نشان داد كه pH (2/7) و EC(27/1 دسيزيمنس بر متر) و غلظت عناصر سنگين سرب (5/0 ميليگرم بر ليتر) و روي (24/0 ميليگرم بر ليتر) در محدوده مجاز، طبق استاندارد فائو بوده ولي كادميوم در هردو تيمار (02/0 و 04/0 ميليگرم بر ليتر) بالاتر از حد مجاز استاندارد فائو (01/0) بود. نتايج بررسي صفات مرفولوژيكي گياه رزماري نشان داد كه بين غلظت­هاي مختلف فاضلاب ازنظر ميزان رشد گياه و وزن خشك ريشه اختلاف معني­داري وجود ندارد (05/0p). بيشترين وزن خشك اندام ­هوايي و قطر مربوط به تيمار آبياري با فاضلاب تصفيهنشده بود. نتايج بررسي صفات فيزيولوژيكي گياه شامل ميزان كلروفيل a، كلروفيل b، كلروفيل كل، قند و پرولين نشان داد كه از نظر آماري بين تيمار­هاي مختلف اختلاف معني­دار وجود دارد (05/0>p). بيشترين ميزان كلروفيل a، كلروفيل b، كلروفيل كل مربوط به فاضلاب تصفيهشده و بيشترين ميزان قند و پرولين مربوط به فاضلاب تصفيهنشده بود.

Due to the limited resources of the water and the excessive growth of the population, the use of sewage in agriculture and green space irrigation is inevitable. In this regard, a research was carried out in city of Yazd to investigate the effect of irrigation with refined and untreated sewage on Rosmarinus officinalis, a species in the urban green space. This study was carried out in a randomized complete block design with five treatments (drinking water, refined wastewater, non-refined wastewater, refined wastewater + drinking water with a ratio of 1:1 and non-refined wastewater + drinking water with a ratio of 1:1) and 5 replicates. The results of chemical characterization of irrigation treatments showed that pH (7.2) and EC (1.27 ds/m) and the concentration of heavy metals, Pb and Zn in the effluent were in accordance with the FAO standard (0.5 and 0.24 mg/l, respectively) but cadmium concentration in both treatments was higher than the FAO standard level (0.02 and 0.04 mg/l). The results of morphological traits of Rosmarinus officinalis showed that there was no significant difference between different concentrations of sewage in terms of plant growth and root dry weight (p >0.05). The effect of irrigation with wastewater on dry weight of shoot and plant diameter was statistically significant (p <0.05). The highest dry weight and diameter were obtained with non-refined wastewater. The results of physiological traits such as chlorophyll a, chlorophyll b, total chlorophyll, glucose and proline showed a significant difference between treatments (p <0.05). The highest amounts of chlorophyll a, chlorophyll b, and total chlorophyll were observed for the irrigation with refined wastewater, and the highest amount of glucose and proline was related to irrigation with non-refined wastewater.