ارزيابي وضعيت بهره‌برداري ماهي كلمه خزري، Rutilus caspicus Yakovlev, 1870 در جنوب شرقي درياي خزر

Assessing exploitation status of Caspian roach (Rutilus caspicus, Yakovlev, 1870) in southeast of the Caspian Sea

ماهي كلمه خزري (Rutilus caspicus, Yakovlev, 1870) يكي از با ارزش‌ترين گونه ­هاي تجاري درياي خزر است كه طي دهه­ هاي گذشته، ميزان صيد آن به دليل بهره ­برداري بيش از حد، نوسانات زيادي داشته است. در اين پژوهش، داده­ هاي طولي حاصل از 246 نمونه صيد شده از تورهاي شركت­هاي تعاوني پره مستقر در سواحل جنوب شرقي درياي خزر در فصل صيد 94-1393 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. نتايج نشان داد، ماهيان صيد شده در دامنه سني 10-3 سال، دامنه طول چنگالي 5/14 تا 1/32 سانتي­متر و دامنه وزني 7/70 تا 437 گرم قرار داشتند. پارامترهاي رشد در معادله ون برتالانفي بصورت ](766/0+t)12/0-e-1[ 8/41= Lt بدست آمد. رابطه طول چنگالي- وزن بصورت 9184/2FL0208/0=WT (901/0=R2) براي ماده­ها و 0244/3FL0138/0=WT (92/0=R2) براي نرها محاسبه گرديد. الگوي رابطه طول چنگالي و وزن كل در هر دو جنس ايزومتريك بود. ضرايب مرگ و مير كل (Z)، مرگ و مير طبيعي (M) و صيادي (F) بترتيب 239/1، 324/0 و 916/0 بر سال و نرخ بهره ­برداري (E) 74/0 محاسبه شد. ميزان زي‌توده ماهي كلمه 417 كيلوگرم و ميزان MSY معادل 215 كيلوگرم محاسبه و برآورد گرديد، درحاليكه كل ميزان صيد شركت­هاي تعاوني پره­ معادل 28 كيلوگرم بود. بنابراين، ذخاير ماهي كلمه در بخش جنوب شرقي درياي خزر بشدت در صيد بيش از حد بوده است و نيازمند ارائه راهكارهاي مديريتي كارا جهت حفظ ذخاير آن مي­باشد.

Caspian roach (Rutilus caspius), is one of the most important commercial species in the Caspian Sea with a high level of catch fluctuations over the past decades mainly due to overfishing. In this study, data from 246 specimens caught from beach seine cooperative companies in the southeast coast of the Caspian Sea during the October 2014- April 2015 were analyzed. Results showed that the fish age were ranged between 3 to 10 years with fork lengths and weights ranging 14.5-32.1 cm and 70.7-437 g, respectively. The growth parameters of the von Bertalanffy equation were found as Lt=41.8 [1-e–0.12(t+0.766)]. The length-weight relationships were estimated to be WT= 0.0208 FL2.9184 (R2 =0.901) for females and WT= 0.0138 FL3.0244 (R2 =0.921) for males. Weight increased isometrical with the fork length for females and males. Total mortality, natural and fishing coefficients (Z, M, F) and exploitation rate (E) were estimated to be 1.239, 0.324, 0.916 year-1 and 0.74, respectively. Fish biomass and maximum sustainable yield (MSY) were equal to 417 Kg and 215 Kg, while the ration of cooperative companies catch was 28 Kg. Therefore, it is suggested that the Caspian roach stocks are severely exposed to overfishing, and there is an urgent need to efficient management for stock conversation.