مديريت منابع آب و بازچرخاني پساب، راهكار تامين آب شرب مناطق خشك: مطالعه موردي شهر مشهد

Water Resources Management and Sewage Recycling, Solutions for Domes tic Water Supply in Arid Areas, Case Study: Mashhad City

كاهش منابع آب به دليل تغييرات اقليمي و كاهش آبهاي مرزي ورودي به كشور و ساخت و سازهاي كشورهاي همسايه، همزمان با افزايش جمعيت در حوضه هاي خشك و نيمه خشك، تامين آب شرب شهرهاي مرزي كشور را با چالش جدي مواجه نموده است. شهر مشهديكي از شهرهاي استراتژيك كشور است كه با اين چالش روبرو است. عليرغم مطرح بودن انتقال آب از درياي عمان، در اين مقاله، ضمن تعيين نياز آبي شرب و منابع متعارف و غير متعارف موجود در منطقه، كفايت ميزان منابع آب محلي براي مصارف شرب شهر مشهد تبيين شده است. در اين راستا هرچند طرحهاي مهار و انتقال آبهاي سطحي منطقه داراي حجم آب كم و هزينههاي بالايي هستند ولي در مقايسه با گزينه انتقال آب از دريا، از نظر اقتصادي و زيستمحيطي از ارجحت ملموسي برخودارند. كاهش مصارف كشاورزي از آب زيرزميني تا سقف آب قابل برنامهريزي، بازچرخاني پساب فاضلاب شهر مشهد بهعنوان راهكار تكميلي تامين آب شرب مطرح هستند. براي بازچرخاني پساب، دو راهكار جابجايي با مصارف كشاورزي آبخوانهاي غرب مشهد و يا تصفيه تكميلي و تزريق آن به آبخوان شرب مطرح است كه هر دو راهكار، پتانسيل مناسبي براي توليد آب شرب دارند. نياز آبي شرب مشهد در افق 1420 به ميزان 1/5 برابر نياز فعلي خواهد بود كه با درنظر گرفتن منابع آب محلي و بازچرخاني پساب، نه تنها داراي كمبود نخواهد بود بلكه 122 م.م.م در سال معادل 30% نياز آبي شرب آب مازاد نيز در جهت حاشيه اطمينان وجود خواهد داشت.

As a result of the climate change and water abstraction in neighbouring countries, domestic water supply to boarder line cities has faced serious challenges due to reduction in available water. Mashhad city is one of the most strategic cities of Iran that would face with water scarcity challenge. Though the Oman Sea water desalinization and transfer to Mashhad is being studied at the moment, this paper defines water demand and conventional and non-conventional regional water supplies and shows that the available regional water resources can meet domestic demand. Despite the low volume of water supply in some individual projects; local water management is superior to sea water transfer scenario in terms of economic and environmental aspects. Agricultural water consumption management based on groundwater entitlement and sewage water recycling are more suitable scenarios for domestic water supply. There are two alternatives for recycling sewage water including 1) substituting agricultural water with sewage in adjacent aquifers and convey clean water for domestic use and 2) secondary treatment of effluent and injecting it into domestic aquifer. Future domestic demand of Mashhad city is 1.5 times of existing demand and regional water supply schemes not only can meet the demand but also provide 122 MCM excess water (31% of demand) as confidence limit.