جايگاه مفاهيم تربيتي در داستان‌هاي كوتاه لبنان با تكيه بر كتاب «النعاس و أمير العواصف» اثر علي حجازي

The Significance of Individual and Collective Pedagogy in Ali Hejazi’s Short Stories Collection Titled Al Noas and Amir Al-Awsaf

يكي از گونه هاي ادبي كه تأثير بسزايي در شكل گيري شخصيت كودك دارد، ادبيات كودك است. نويسندگان گاه در آثار ادبي خود براي انتقال مفاهيم و موضوعات دچار جانبداري و تعصب مي شوند. در اين ميان، لبنان - كشوري با اديان و مذاهب مختلف - زادگاه داستان نويسان متعددي از اديان و اقوام و مذاهب گوناگون است. اما آنچه به عنوان فرضيۀ اين پژوهش مطرح است اين است كه علي حجازي با استفاده از داستان هاي كوتاه، بدون هيچ گونه جانبداري، تأثير مهمي در انتقال مفاهيم تربيتي و اخلاقي فردي و اجتماعي به كودكان دارد. بر پايۀ اين فرضيه، اين سؤال مطرح ميشود كه مهمترين مفاهيم تربيتي و اخلاقي فردي و اجتماعي بكار رفته در داستان هاي كوتاه علي حجازي چيست؟ و از چه روش و ابزاري براي انتقال آن بهره مي گيرد؟ نگارندگان در اين پژوهش بر آنند تا با استفاده از شيوۀ توصيفي – تحليلي و ديدگاه هاي صاحب نظران علوم تربيتي، مهمترين اثر كودكانه نويس لبناني « النعاس و أمير العواصف » مفاهيم تربيتي فردي و اجتماعي داستان هاي كوتاه كتاب علي حجازي را مورد بررسي قرار دهند. در پايان، اين نتيجه گرفته مي شود كه اين كودكانه نويس لبناني، ضمن رعايت زيبايي هاي هنري در قالبي خاص و بدون هيچ گونه جانبداري، مهمترين مفاهيم تربيتي را به كودكان منتقل مي كند. اين مفاهيم به دو بخش تقسيم بندي مي گردند: 1. مفاهيم تربيتي فردي: دورانديشي و اجتناب از سستي، توانمندسازي و تقويت روحيۀ شجاعت، تقويت روحيۀ وفاداري، 2. مفاهيم تربيتي اجتماعي: احترام به حقوق ديگران و تقويت روحيۀ پوزش طلبي، اجتناب از تكبر و غرور، قدرداني و تشكر از ديگران، انجام كار گروهي، تقويت حس وطن دوستي و توجه به زمين، اجتناب از ظلم و ستم. نويسنده براي انتقال اين مفاهيم از روش ايجادي و اصلاحي بهره مي گيرد. از ابزارهايي كه نويسنده از آن كمك گرفته است، استفاده از اساطير، تمثيل، پرسش و پاسخ، استدلال و برهان، الگوسازي، عبرت گيري، زمينه سازي، تشويق، رموز و ضرب المثل در انتقال مفاهيم تربيتي است.

Children literature is a literary genre which can have a significant impact on the formation of a child's character. In discussing some topics and concepts, writers are occasionally afflicted with bias. Lebanon - a country with different religions and sects – is home to many fiction writers from different religious backgrounds. Considering these data, this research claims that Ali Hejazi – a famous Lebanese fiction writer – uses unbiased short stories while having an important influence on the individual and collective pedagogy. Based on this hypothesis, the research asks what key pedagogical concepts (both individual and collective) are present in Hejazi’s short stories, titled Al Noas and Amir Al-Awsaf. Also, it asks which methods and means the stories use to materialize their pedagogical rapport. Through its descriptive-analytical framework, the research surveys views and studies of key pedagogical scholars as well. It concludes that Hejazi, while adhering to the artistic principles of a particular style, conveys the most important pedagogical concepts for children without any bias. The individual pedagogical concepts can be summarized as follows: foresight, indolence remonstrance, spiritual empowerment, and loyalty. The collective pedagogical concepts can be listed as follows: commitment towards others, teamwork and Mother Nature, accountability, humility, patriotism, and oppression remonstrance.