تحليل محتواي كتاب‌هاي درسي هديه‌هاي آسمان دوره ابتدايي از نظر توجه به اخلاق زيست محيطي

Content Analysis of Heavenly Gifts Elementary Textbooks in Term of Concerns About Environmental Ethics

هدف پژوهش حاضر، بررسي كتاب‌هاي درسي هديه‌هاي آسماني دوره ابتدايي از نظر توجه به مؤلفه‌هاي اخلاق زيست محيطي است. روش پژوهش توصيفي و از نوع تحليل محتوا است. جامعه آماري شامل كتاب‌هاي هديه‌هاي آسمان پايه دوم تا ششم بوده است كه با توجه به ماهيت موضوع نمونه‌گيري انجام نشده و همه جامعه آماري بررسي شده است. ابزار جمع‌آوري اطلاعات، سياهه تحليل محتواي محقق ساخته بوده كه با قضاوت متخصصان ساخته شده است و داده‌هاي حاصل با استفاده از شاخص‌هاي توصيفي در فرايند تحليلي «آنتروپي شانون» مورد بررسي قرار گرفت. يافته‌هاي اين پژوهش نشان داد كه در كتاب‌هاي هديه‌هاي آسمان دوره ابتدايي، 209 مرتبه به مؤلفه‌هاي اخلاق زيست محيطي اشاره شده است. در اين كتاب‌ها به ترتيب به مؤلفه‌هاي «درختكاري و حفاظت از فضاي سبز» با ضريب اهميت 162/0، «شناخت طبيعت به عنوان مخلوق الهي و استفاده صحيح از آن» با ضريب اهميت153/0، «بهداشت و سلامت» با ضريب اهميت 150/0، «جمع‌آوري بهداشتي و بازيافت زباله» با ضريب اهميت 144/0، «آيات و روايات در زمينه محيط زيست» با ضريب اهميت 124/0 و «احساس مسئوليت در برابر حيات وحش» با ضريب اهميت 115/0 توجه بيشتري شده است و به مؤلفه‌هاي «پرهيز از آلوده نمودن محيط زيست» با ضريب اهميت 069/، «صرفه‌جويي و پرهيز از اسراف» با ضريب اهميت 047/0، «رعايت حقوق حيوانات» با ضريب اهميت 036/0 توجه كمتري شده است و به مؤلفه «تنوع زيستي» هيچ اشاره‌‌اي نشده است.

This research aimed to study the Heavenly Gifts Elementary Textbooks (HGETs) in terms of concerns about the components of environmental ethics. The research method is descriptive, and of content analysis type. The statistical population includes HGETs of the 2nd to the 6th elementary grades that, regarding the nature of the subject matter, were investigated totally, without any sampling. A researcher-made content analysis checklist, evaluated by experts, was used as a data gathering tool, and the data were examined by descriptive indices in analytical process of Entropy Shannon. The findings show that the components of environmental ethics have been referred to 209 times. Those environmental components that have been paid attention more were arboriculture and conservation of green space with importance coefficient of 0.162, the recognition of nature as a divine creature and using it properly with importance coefficient of 0.153, hygiene and health with importance coefficient of 0.150, hygienic collection and recycling of waste with importance coefficient of 0.144, Quranic verses and narrations about environment with importance coefficient of 0.124, responsibility to wildlife with importance coefficient of 0.115; and those environmental components that have been paid attention less were avoiding environmental pollution with importance coefficient of 0.069, frugality and avoiding wasting the resources with importance coefficient of 0.047, and animal rights observance with importance coefficient of 0.036. There was no reference to biological diversity in none of the books