تجمع زيستي فلز سنگين سرب ناشي از مواجهه آب زاد در ماسل آب شيرين Anodonta cygnea (Linnaeus, 1758) (Bivalvia: Unionidae)

Bioaccumulation of water-born heavy metal lead in freshwater mussel, Anodonta cygnea (Bivalvia; Unionidae)

فلزات سنگين از مضرترين آلاينده­ هاي اكوسيستم ­هاي آبي بوده از پتانسيل بالايي براي ايجاد سميت در آبزيان برخوردارند. مطالعه حاضر جهت بررسي ميزان جذب و تجمع زيستي فلز سنگين سرب (Pb) در اندام­ هاي پا، جبه و آبشش ماسل آب شيرين Anodonta cygnea انجام شد. بدين منظور دوكفه­اي­ ها در محيط آزمايشگاه به ­مدت 9 روز با غلظت­ تحت­ كشنده μg/L 125 از فلز سرب مواجهه يافتند و سطوح بافتي پايه فلز سرب در دوكفه­اي­ هاي مواجهه ­نيافته، ميزان تجمع­ فلز و همچنين فاكتور تجمع زيستي در روزهاي سوم، ششم و نهم از دوره آزمايشي در دوكفه­ هاي مواجهه يافته تعيين گرديد. تفاوت معني­ داري در سطوح پايه فلز سرب در اندام ­هاي مورد بررسي وجود نداشت. در طول دوره مواجهه سطوح بافتي سرب در اندام­ ها به شكل معني­ داري (0/05>P) افزايش يافت. ميزان تجمع فلز در روز نهم در بافت­ هاي پا (μg/g DW 10/82±4/5) و آبشش (μg/g DW 10/02±1/69) به ­صورت معني­دار(0/05>P) بالاتر از جبه (μg/g DW 5/15±2/8) بود. مقادير محاسبه شده BAF براي اندام­ ها نشان ­دهنده افزايش معني­ دار (0/05>P) در طول دوره مواجهه بود و در بين اندام­ ها نيز مقادير مربوط به جبه به ­صورت معني­ داري (0/05>P) در مقايسه با دو اندام ديگر كمتر بود. براساس نتايج جذب و تجمع ­زيستي فلز سرب به­ عنوان يك عنصر غيرضروري در اندام ­هاي مختلف دوكفه­ اي A. cygnea از روندهاي متفاوتي برخوردار بود.

Heavy metals are considered as a hazardous group of water pollutants that have high potential of toxicity in aquatic organisms. The present study was conducted to investigate the absorption and accumulation of lead (Pb) in foot, mantle and gills of freshwater mussel, Anodonta cygnea. Bivalves were exposed to the sub-lethal concentration of 125 μg/L of Pb for 9 days and the basal Pb content in unexposed mussels, accumulation content and values of bioaccumulation factor (BAF) of the those exposed were measured in days of 3, 6 and 9. There was no significant difference in basal levels of Pb in the studied organs. Pb contents in the exposed mussels were significantly (P<0.05) increased during exposure period in all organs. Accumulation levels on day 9 in foot (10.82±4.5 μg/g DW) and gills (10.02±1.69 μg/g DW) were significantly (P<0.05) higher than mantle (5.15±2.8 μg/g DW). BAF showed a significant increase (P<0.05) during the exposure period in all organs and BAF values for the mantle were significantly (P<0.05) lower than other organs. Based on the results, absorption and bioaccumulation of Pb as a non-essential element in A. cygnea has different trends in different organs.