پديد آورندگان :
نوري، ميلاد دانشگاه تربيت مدرس - دانشكده كشاورزي - گروه آبياري و زهكشي , همايي، مهدي دانشگاه تربيت مدرس - دانشكده كشاورزي - گروه آبياري و زهكشي , بنايان، محمد دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت
كليدواژه :
تحليل روند , خشكسالي , شاخص بارش استانداردشده , همبستگي سريالي
چكيده فارسي :
در اين مطالعه، روند تغييرات شاخص بارش استانداردشده در بازه 12 ماهه (SPI-12) و بارش فصلي و سالانه طي 2014-1976 در 21 ايستگاه همديد مرطوب و نيمه‌خشك ايران بررسي شد. پس از حذف همبستگي سريالي در برخي از سري‌ها، روند تغييرات بارش و SPI-12 به‌وسيله آزمون ناپارامتري من- كندال ارزيابي شد. نتايج اين پژوهش نشان داد كه روند بارش سالانه در تمامي ايستگاه‌ها طي 39 سال اخير كاهشي بود. روند بارش فصلي در زمستان، بهار، پاييز و تابستان به‌ترتيب در حدود 90، 95، 47 و 33 درصد از ايستگاه‌ها كاهشي بود. روند نزولي بارش زمستاني در مناطق سنندج، خوي، اروميه، همدان، مشهد، تربيت حيدريه، نوژه و قزوين معني‌دار بود. همچنين، روند سري SPI-12 در تمامي ايستگاه‌ها به غير از شهركرد كاهشي بود. به‌علاوه، SPI-12 فقط در ايستگاه‌هاي سنندج و فسا روند نزولي معني‌دار داشت. شديدترين خشكسالي نيز در ايستگاه‌هاي همدان، رامسر و اروميه در 2000-1999 و در تبريز، سنندج، شيراز، فسا، قزوين، مشهد، تربت حيدريه، شهركرد، گرگان و كرمانشاه در دوره 2009-2008 رخ داده است. نتايج اين پژوهش نشان داد كه روند بارش بخش عمده‌ايي از منطقه مورد مطالعه به‌ويژه در قسمت‌هاي نيمه‌خشك شمال شرقي و جنوب غربي ايران در اثر خشكسالي‌هاي شديد و طولاني دهه اخير (2015-2005) تغيير كرده است.
چكيده لاتين :
In this study, the trends of changes of the standardized precipitation index in a 12-month timescale (SPI-12) and
seasonal and annual precipitation were investigated in 21 humid and semi-arid stations of Iran during the 1976-2014
time period. After removing the serial correlation of some series, the trend of precipitation and SPI-12 was detected
using the Mann-Kendall nonparametric trend test. The results revealed that the trends of annual precipitation had been
declining in all stations over the past 39 years. The seasonal precipitation trend in winter, spring, autumn and summer
was downward in approximately 90, 95, 47 and 37% of the studied stations, respectively. In addition, the descending
trend of wintertime precipitation was significant in Sanandaj, Khoy, Urmia, Hamedan, Mashhad, Torbat-e-heydarieh,
Nozheh and Qazvin. Also, the temporal trend of SPI-12 was decreasing in all surveyed stations except Shahrekord.
Furthermore, SPI-12 showed a significant downward trend only in Sanandaj and Fasa. Moreover, the most severe
meteorological drought occurred in the period 1999-2000, in Ramsar, Urmia and Hamedan, and in the period 2008-
2009, in Tabriz, Sanandaj, Shiraz, Fasa, Qazvin, Mashhad, Torbat-e-heydarieh, Shahrekord, Gorgan and Kermanshah
stations. Overall, the results of this study indicated that the trend of precipitation in most studied sites, particularly in
semi-arid parts of the northeast and southwest of Iran, has changed due to the severe and long metrological drought that
has occurred in the recent decade (2005-2015).
