اولويت‌بندي عوامل مؤثر در فرسايش سطحي با استفاده از مدل تلفيقي USLE-M و پويايي سيستم‌ (مطالعه موردي: پايگاه تحقيقاتي سنگانه- خراسان رضوي)

Prioritizing the Effective Factors on Surface Erosion Using USLE-M Integrated Model and System Dynamic (A Case Study: Sanganeh Research Center, Khorasan Razavi)

شبيه‌سازي و اولويت‌بندي عوامل مؤثر در فرسايش آبي با استفاده از كاربرد مدل (USLE-M (Universal Soil Loss Equation-Modified در مدل پويائي سيستم و بررسي كارائي آن، از اهداف تحقيق حاضر مي‌باشد. در اين مدل تركيبي، با استفاده از نرم‌افزار شبيه‌سازي سيستم‌هاي پويا (Vensim) كليه متغيرها و عوامل دخيل در فرسايش و هدررفت خاك با توجه به معادله USLE-M، در نظر گرفته شده است. پس از اجراي مدل، مقادير برآورد شده و مشاهداتي با يكديگر مقايسه و آناليز حساسيت به‌منظور مشخص نمودن پارامترهاي حساس انجام گرفته است. سپس واسنجي روي پارامترهاي حساس انجام گرديده است. اين مطالعه حاكي از آن است كه نتايج مدل، به‌دليل در نظر گرفتن كليه عوامل مؤثر در فرسايش خاك، قابل قبول بوده است. نتايج حاصل از تحليل حساسيت مدل، نشان‌دهنده حساسيت بالاي مدل به شيب و پوشش گياهي به‌ترتيب، در شيب‌هاي زياد و كم بوده است. با بررسي تغيير در پارامترهاي مختلف مانند پوشش گياهي و شيب برروي مقدار فرسايش، درصد پوشش گياهي بهينه نيز به‌ترتيب در شيب‌هاي 67 و 40 درصد، 20 و 60 درصد برآورد گرديده است.

This research was aimed to simulate and prioritize the effective factors on water erosion using USLE-M in the system dynamic model. In this integrated model, by using the system dynamic simulation software (Vensim), all variables and factors involved in erosion and soil loss were considered according to the USLE-M model. After model implementation, the estimated values and observations were compared and then sensitivity analysis was done to determine the sensitive parameters. Then, calibration was performed on the sensitive parameters. This study found that that the results of the model were acceptable for soil erosion simulation due to considering all the effective factors in soil erosion. The results of the sensitivity analysis also indicated high model sensitivity to the slope and vegetation cover in high and low slopes, respectively. By investigating the changes in various parameters such as vegetation cover and slope on erosion, the optimal vegetation cover with 67 and 40% slope, was estimated to be 20 and 60%, respectively.