اثر فاصله خطوط كشت و ميزان بذر بر عملكرد دانه و اجزاي عملكرد دو رقم عدس در شرايط سردسير ديم

Effects of seed rates and row spaces on grain yield and yield components of two lentil cultivars under cold dryland conditions

به منظور بررسي اثر تراكم بوته بر عملكرد دو رقم عدس (كيميا و بيله سوار)، آزمايشي به صورت اسپيلت پلات فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در ايستگاه تحقيقات ديم خدابنده زنجان و ايستگاه ديم مراغه طي دو سال زراعي96-1394 اجرا شد. سه فاصله بين رديف (15، 20 ، 25 سانتي‌متر) و شش سطح تراكم بذر (150، 175، 200، 225، 250 و 275 دانه در متر مربع) مورد بررسي قرار گرفت. نتايج حاصل از تجزيه مركب نشان داد كه اثر منطقه، اثر سال و اثر متقابل سال در منطقه بر صفات روز تا گلدهي، روز تا رسيدگي، ارتفاع بوته، وزن صد دانه و عملكرد دانه (P<0.01) معني دار بود. نتايج نشان داد كه افزايش تراكم تا 225 دانه در متر مربع باعث افزايش عملكرد دانه شده ولي تراكم بيش از آن تاثيري در افزايش عملكرد دانه عدس نداشت. همچنين افزايش تراكم تا 200 دانه در متر مربع باعث افزايش وزن صد دانه گرديد و با افزايش تراكم بيشتر از 200 دانه در متر مربع، وزن صد دانه كاهش نشان داد. افزايش فاصله رديف از 15 به 25 سانتي‌متر عملكرد دانه عدس را كاهش داد. بر اساس نتايج بدست آمده از اين مطالعه مي‌توان نتيجه گرفت كه در شرايط ديم زنجان و مراغه، بهترين فاصله رديف براي كاشت محصول عدس، 15 سانتي‌متر و بهترين تراكم، 200 دانه در مترمربع مي باشد.

In order to investigate the effect of plant density on the yield of two lentil varieties, Kimia and Bilehsevar, a split factorial experiment was conducted based on randomized complete block design with three replicates at Khodabandeh and Maragheh research stations during 2015-2017 growing seasons. Three row spacing (15, 20 and 25 cm) and six seed rates (150, 175, 200, 225, 250 and 275 seeds/m2) were considered. The results of combined analysis (two years and two regions) showed that the effects of areas, years and year × area interaction were significant for some traits such as days to flowering, days to maturity, plant height, 100 seed weight and grain yield at 1% probability level. The results showed that increasing of density up to 225 seeds/m2 increased the grain yield and more density than that had not significant effect on grain yield. Also, increasing seed density up to 200 seeds/m2 was improved the 100 seed weight and with increasing more than 200 seeds/m2 the seed weight was decreased. Increasing the row spacing from 15 to 25 cm reduced grain yield. According to the obtained results, it can be concluded that the best row spacing and seed rate for lentil is 15 cm and 200 seeds/m2, respectively.