تثبيت پتاسيم و ارتباط آن با خصوصيات فيزيكي، شيميايي و كاني‌هاي رسي خاك‌هاي آهكي دشت كاكان، استان كهگيلويه و بويراحمد

Potassium Fixation and its Relationship with Physico-Chemical Properties and Clay Minerals in the Calcareous Soils of Kakan Plain, Kohgilouye & Boyerahmad Province

تثبيت پتاسيم از جمله مهم‌ترين فرايندهايي است كه بر قابليت دسترسي اين عنصر براي گياهان تأثير دارد. اين پژوهش به‌منظور بررسي ارتباط تثبيت پتاسيم با برخي از خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك‌ها و كاني‌هاي رسي و همچنين اثر تري و خشكي متناوب بر ميزان تثبيت پتاسيم در اراضي دشت كاكان استان كهگيلويه و بويراحمد انجام شد. براي اندازه‌گيري مقدار تثبيت پتاسيم، چهار سطح پتاسيم به نمونه‌ها اضافه شد و اين نمونه‌ها به‌صورت متوالي 24 ساعت تكان و پس از آن، به‌مدت 24 ساعت در دماي 50 درجه سلسيوس خشك شدند. اين عمل سه بار تكرار شد. دسته ديگري از نمونه‌ها نيز به همين روش مورد تيمار قرار گرفتند اما به‌جاي قرار گرفتن در آون و خشك شدن، در دماي اتاق به حالت تعادل قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه با افزايش سطح پتاسيم افزوده شده به خاك، مقدار تثبيت افزايش ولي درصد تثبيت پتاسيم كاهش مي‌يابد. همچنين تثبيت پتاسيم در حالت عادي و تري و خشكي با ظرفيت تبادل كاتيوني و مقدار رس همبستگي مثبت و با كربن آلي در هر دو حالت همبستگي منفي نشان داد. اين نتايج همچنين نشان داد كه با افزايش مقدار اسمكتايت، ميزان تثبيت پتاسيم در هر دو حالت عادي و تري و خشكي افزايش مي‌يابد. همچنين افق‌هاي سطحي به‌دليل داشتن ماده آلي بيشتر و اسمكتايت كمتر، مقدار كمتري پتاسيم تثبيت كردند.

Potassium fixation is one of the most important factors influencing the availability of this ion for plants. This research was carried out to evaluate the relationship between potassium (K) fixation with some physical and chemical characteristics of soils and clay minerals and to investigate the effect of the dry and wet cycle on potassium fixation in Kakan Plain, in Kohgilouye & Boyerahmad Province. To measure the amount of Potassium fixation, four levels of K were added to the samples and the samples were shaken for 24 h and then dried in the oven at 50°C for 24 h. The drying and wetting cycle was repeated three times. Another set of soil samples was similarly incubated for a period similar to the previous treatment, but drying was performed at room temperature in an equilibrium state. The results showed that potassium fixation was increased with the potassium concentration increment, whereas K fixation percentage was reduced. Also, potassium fixation showed a positive significant relationship with cation exchange capacity (CEC) as well as clay content, in both normal and dry and wet treatments, and a negative significant relationship with organic carbon. Moreover, potassium fixation was enhanced with the increase of smectite content in both normal and dry and wet treatments. Besides, due to more organic carbon and less smectite, surface horizons fixed K less than the subsurface horizons.