اثر سه نوع پوشش گياهي بر تثبيت كنار‌‌ي رود ‌‌‌‌‌‌فريزي در استان خراسان رضوي

پژوهش حاضر با هدف ارزيابي عملكرد حفاظت زيستي پوشش گياهي بر تثبيت كناره‌‌‌‌هاي رود‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ فريزي انجام شد. تيمارهاي اصلي اين پژوهش سه نوع پوشش گياهيِ علفي و درختچه‌‌‌‌اي و درختي بود. يك تيمار بي‌پوشش هم براي شاهد انتخاب شد. ميزان فرسايش در هر تيمار در يك بازه، با ميخ‌‌‌‌‌كوبي در دو رديف و سه مقطع عرضي اندازه‌‌‌‌گيري شد. در طول چهار سال، خصوصيات پوشش گياهي ‌‌‌‌با كاربرد اندازه‌‌‌‌گيري ‌‌‌‌نواري و اطلاعات آب‌‌‌‌شناسي از داده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي ايستگاه آب‌‌‌‌سنجي به‌‌‌‌دست آمد. نتايج نشان‌‌‌‌ داد كه پوشش درختچه‌‌‌‌ايِ بيد (Salix eleganos Scop.) با عمر متوسط پنج سال و پوشش درختيِ همين گونه بيد (Salix alba L.) و نيز سنجد (Elaeagnus angustifolia L.)، با عمر متوسط 25 سال، عمل‌كرد مناسبي در تثبيت حاشيه‌ي رود دارند؛ زيرا فرسايش اين دو تيمار در دوره‌‌‌‌ي طرح كمتر از 1% تيمار شاهد بود. بيشترين پوشش علفي در اين منطقه، از گونه‌ها‌ي گندميان (poaceae) بود كه با 50% كاهش فرسايش نسبت به تيمار شاهد، ‌‌‌‌به‌‌‌‌رغم نصف‌شدن ميزان فرسايش، انتظارات اوليه را در مقايسه با دو تيمار ديگر، درخصوص تثبيت كناره‌ي رود برآورده نكرد. دليل آن را مي‌‌‌‌توان به شرايط گونه‌‌‌‌هاي علفي و تطابق نداشتن دوره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ي رشد آن‌ها با زمان وقوع سيل‌‌‌‌هاي رود مربوط دانست. بر اين اساس مي‌‌‌‌توان گفت كه در شرايط مشابه، گونه‌‌‌‌هاي علفي يك‌ساله، در رود‌‌‌‌هايي كه  روند سيل آن‌‌ها  در خارج از فصل رشد گياه است، عملكرد مناسبي در تثبيت حاشيه‌ي رود ندارند. در دوره‌‌‌‌ي اجراي پژوهش، سيل‌‌‌‌هاي رخ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌داده در رود‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ فريزي در حد سيل‌هاي كوتاه‌مدت پنج‌ساله بودند.