تدقيق برآورد فرسايش آبي در ايران

مقدار فرسايش آبي خاك كشور، براساس نقشه‌ي شدت فرسايش تهيه‌شده در پژوهشكده‌ي حفاظت خاك و آبخيزداري با كاربرد روش توان فرسايش ‌(EPM)، 976 ميليون تن در سال برآورد شده است. اين نقشه از نظر شناسايي مناطق حساس‌‌‌تر به فرسايش در هر منطقه، مناسب است، ولي مقادير برآوردي مدل، نياز به واسنجي با مقادير مشاهده‌‌‌اي را دارد كه براساس آمار رسوب 276 آبخيز كشور انجام شده است. كمينه و بيشينه‌ي ‌رسوب‌دهي سالانه‌ي مشاهده‌‌‌اي، به‌ترتيب 4 و 5591، و رسوب‌دهي سالانه‌ي برآوردي با مدل، به‌ترتيب 31 و 2946 تن در كيلومترمربع ‌به‌دست آمد. نسبت اصلاحي در هشت منطقه‌ي همگن، با تقسيم ميانه‌ي مقادير متناظر رسوب مشاهده‌‌‌اي به برآوردي، از 0.57 تا 1.43 محاسبه شد. با اعمال ضريب اصلاحي، مقادير فرسايش سالانه به تفكيك مناطق همگن محاسبه شد كه بيشترين و كمترين ميانه به ترتيب با 1063 و 130 تن در كيلومترمربع، به آبخيزهاي درياي عمان (منطقه‌ي 8) و كويرها (منطقه‌ي 6) تعلق دارد. مقدار فرسايش سالانه‌ي كشور، 895 ميليون تن (معادل 5.5 تن در هكتار در سال) برآورد شد كه بيشترين و كمترين سهم به‌ترتيب به منطقه‌ي 8 (33%) و منطقه‌ي 1 يا ساحلي خزر (2.5%) مربوط است؛ همچنين، ملاحظه شد كه ‌برخلاف انتظار، رسوب‌دهي ويژه‌ي مشاهده‌‌‌اي با افزايش مساحت، اضافه مي‌‌‌شود كه دلايل احتمالي آن در متن ارائه شده است.