ارزش زيست محيطي كربن ذخيره‌شده در خاك عرصه‌هاي مختلف پخش‌سيلاب دشت گربايگان فسا

ذخيره‌ كردن كربن در عرصه‌هاي طبيعي روشي سازگار با اصول توسعه‌ي پايدار و يكي از راه‌كارهاي شناخته‌شده براي كاهش كربن جوي و اصلاح وضع موجود آب‌وهوايي است .براي مشخص‌شدن نقش آبخوان‌داري در كاهش ميزان دي‌اكسيدكربن هوا و ذخيره‌ي آن به‌صورت كربن‌آلي، در هر نوار از شبكه‌هاي پخش‌سيلاب، در آبان سال 1396 سه نمونه خاك از ابتدا، وسط و انتهاي هر نوار از عمق 300 سانتي متر تهيه شد. سه نمونه‌ي تصادفي شاهد نيز برداشته شد و ميزان‌ كربن‌آلي نمونه‌ها (36 نمونه) اندازه‌گيري و ميزان ترسيب كربن محاسبه شد. داده‌هاي به‌دست‌آمده با  طرح ‌آماري بلوك‌هاي كامل‌تصادفي تحليل و ميانگين‌ها با آزمون دانكن در تراز 5% مقايسه شد. نتايج تحليل واريانس داده‌ها نشان داد كه پخش‌سيلاب در كاربري‌هاي مختلف بر درصد كربن‌آلي و ميزان ترسيب‌كربن در خاك در تراز 1% معني‌دار شد. نتايج مقايسه‌ي ميانگين‌ها در كاربري جنگل متراكم اوكاليپتوس همراه با پخش‌سيلاب در مقايسه با شاهد، نشان داد كه بيش‌ترين مقدار كربن 44/2 تن در هكتار، يعني معادل 162/2 تن گاز دي‌اكسيدكربن هوا در خاك ترسيب شده است، در صورتي‌كه در كاربري شاهد (مرتع بي پخش‌سيلاب)، مقدار ترسيب كربن 6/07 تن در هكتار كربن تعيين شد. با توجه به گذشت 35 سال از اجراي برنامه‌ي پخش‌سيلاب در اين عرصه‌ها، هر هكتار از عرصه‌ي جنگل متراكم اوكاليپتوس به‌طور متوسط سالانه 4/6 تن گاز دي‌اكسيدكربن را به‌صورت ماده‌ي ‌آلي در خاك ترسيب كرده و نقش مهمي در كاهش آلودگي هوا ايفا نموده است. ارزش اقتصاديزيست‌محيطي كل كربن ترسيب‌شده در خاك عرصه‌هاي جنگل متراكم اوكاليپتوس 1/36 ميليارد ريال در هكتار با ميانگين 38/85 ميليون ريال در هكتار در سال است.