تحليل پايداري بندهاي سنگي ملاتي آبخيز كِلِستان شيراز

ارزيابي عمليات آبخيزداري اطلاعات باارزشي را براي برنامه‌ريزي بلند‌مدت در اختيار مديران و تصميم‌گيران قرار مي‌دهد. اين ارزيابي در  70 بند كوتاه سنگي ملاتي در آبخيز كِلِستان شيراز اجراشده در سال 1385 انجام شد. با برداشت‌هاي ميداني اطلاعات سازه‌ها نظير موقعيت، تعداد، نوع سازه، وضعيت مصالح، كارآيي فعلي، وضعيت تخريب (شدت و محل)، نوع و عامل‌هاي آسيب‎ديدگي سازه‎ها در برگه‌هاي اطلاعاتي ثبت، و نقشه‌ي پراكنش سازه‎ها تهيه شد. پايداري در برابر نشست، واژگوني و لغزش بررسي شد. آب‌دهي طراحي بندها با دوره‌ي بازگشت‎هاي متفاوت مشخص، و بيش‌ترين آب‌دهي رخ‌داده در طول دوره‎ي پژوهش تعيين شد. نتايج نشان داد كه از آن‌جا كه از زمان ساخته‌شدن تا ارزيابي (سال 1393) آب‌دهي پيش‌بيني‌شده‌ي بندهاي كوتاه با دوره‌ي بازگشت 25 ساله رخ نداده است، براساس آب‌دهي نمي‌توان پايداري اين بندها را ارزيابي كرد. نشست در هيچ‌يك از نقطه‌هاي اندازه‌گيري مشاهده نشد. تحليل‎ها‌ نشان‌دهنده‌ي پايداري 98/6 % از بند‌ها از نظر واژگوني و لغزش بوده، و فقط 1 بند (1/4 %) به‌طور كامل تخريب شده است. اگرچه بندها دربرابر نشست، واژگوني و لغزش پايداري نشان‌دادند، نشانه‌هاي آسيب‎ديدگي در آن‌ها ديده شد. علت اصلي آسيب‎ديدگي بندها در اين آبخيز به‌كاربردن مصالح نامناسب، آب‌شستگي و اجرا كردن نامناسب به‌ترتيب با احتمال تاثير 53/7، 27/78 و 18/52 % است. براي جلوگيري از پديده‎ي زيرشويي بايد خاك بستر در محل قرارگيري بند برداشته و در لايه‎هاي مختلف متراكم شود.