تأثير ايجاد سدهاي كوتاه اصلاحي بر تنوع گونه اي گياهي در زيرحوزه هاي آبخيز عنبران چاي

باوجود سابقه ي طولاني اجراي طرح هاي آبخيزداري، كمتر به ارزيابي تأثيرهاي اين طرح ها در پوشش گياهي و مخصوصاً تنوع گونه يي، توجه شده است. هدف از اين پژوهش بررسي تأثير عمليات آبخيزداري (ايجاد سدهاي كوتاه) بر تغييرات تنوع گونه يي زيرحوزه ها در منطقه ي عنبران اردبيل بود. زيرحوزه هايي كه در آنها سده اي كوتاه آبخيزداري در حدود يك دهه پيش ساخته شده بود، حو ه هاي آبخيز آزمايشي و زيرحوزه هايي كه در آنها طرح اجرا نشده بود و از نظر خصوصيت هاي محيطي مشابه بودند، حوزه هاي شاهد گرفته شد. با استفاده از روش تصادفي نظا ممند، در هر يك از زيرحوز ه ها 20 قطعه ي يك مترمربعي در امتداد شش چارچوب 150 100 متري در امتداد و كناره ي آب راه ها گذاشته شد. درصد پوشش تاجي و تعداد پايه هاي هر گونه ثبت، و بر مبناي آنها، شاخص هاي عددي غناي گون هيي، يكنواختي و تنوع گونه يي محاسبه شد. نتايج نشان داد كه ميانگين شاخص هاي عددي غناي گونه يي مارگالف، يكنواختي سيمپسون و تنوع گونه يي شانونوينر ( 74 / 1، 65 / 0 و 41 / 1) در حوزه هاي آبخيز آزمايشي از حوزه هاي آبخيز شاهد (68 / 1، 63 / 0 و 63/ 1) بي شتر بود، اما اين تفاوت از ديدگاه آماري معن يدار نبود. بااي نحال، براساس منحني درجه بندي تنوعِ مبتني بر شاخص رني، اند از ههاي كلي تنوع در حوز ههاي آزمايشي از حوز ههاي شاهد بيشتر بود. مقدار معني داري آماري ميانگين شاخص هاي عددي غناي گونه يي مارگالف، يكنواختي سيمپسون و تنوع گونه يي شانون وينر در حوزه هاي آبخيز جهت شمالي (به ترتيب 85 / 1، 67 / 0 و 47 / 1) در مقايسه با حوزه هاي آبخيز جهت جنوبي ( 58 / 1، 61 / 0 و 30 / 1) بيش ترين بود. برهمين اساس مي توان نتيجه گرفت كه سدهاي كوتاه اصلاحي، تأثير بسزايي بر بهبود شاخص هاي تنوع گونه يي و تأمين هدف هاي زيستي زيرحوزه ها داشته است. با توجه به اين نتايج اجراي طرح هاي سد كوتاه در ساير شرايط محيطي مشابه پيشنهاد مي شود. شايد زيرحوز ههايي كه سدهاي كوتاه در آن است، مكا نهاي اولويت دار براي حفاظت تنوع گياهي باشد.