‌بررسي تحليلي عملكرد نظامي حكومت صفوي در شورش افاغنه

سقوط حكومت صفويه به سال 1135ق. ق به‌واسطه شورشي در شرق كشور، محصول علل و عوامل چندي است كه يكي از آنها به عملكرد نظامي حكومت صفوي در قبال شورش افاغنه برمي‌گردد. هرچند دولت صفوي طي سال‌هاي1120 تا1135ق. اقدامات قابل‌توجهي در عرصه نظامي براي مقابله با شورش افاغنه به عمل آورد، اما توفيقي حاصل نكرد. پاسخ به چرايي ناكامي در حوزه‌ نظامي و تحليل عوامل خنثي‌كننده يا كم اثركننده‌ مديريتي، اجتماعي و سياسي اين اقدامات، مهم‌ترين دغدغه‌هاي اين پژوهش است. براي يافتن علل و عوامل حقيقي بروز چنين شرايطي، اقدامات نظامي انجام‌شده در مهار اين بحران و موانع و كاستي‌ها و نارسايي‌هاي موجود بررسي گرديد. در مجموع عواملي چون غفلت‌ها، سستي‌ها، وقت‌كشي‌ها، سوء مديريت نيروها و عوامل مركزي، ضعف فرماندهي و ضعف اطلاعاتي و نبود انگيزه مقاومت و جنگ، شورشيان افغان را پيروز نهايي اين كشاكش‌ها قرارداد. البته نقش عوامل ساختاري، اجتماعي، سياسي و مديريتي دوره سلاطين پيشين كه به‌طور مستقيم و غيرمستقيم نيروي نظامي را تضعيف مي‌كرد، غيرقابل ‌انكار است. روش اين پژوهش روش گردآوري اطلاعات، ارزيابي داده‌ها و تجزيه و تحليل آنها، به شيوه تبيين تاريخي است.