بررسي تاثير سطوح مختلف كود فسفاته و باكتري‌هاي محرك رشد گياه بر فراهمي برخي عناصر غدايي و شاخص هاي عملكردي گندم

Study the impact of various levels phosphate fertilizer and gtowth promoting bacteria on availability of some of nutrients and wheat yield indices

به منظور بررسي تاثير سطوح كود فسفاته و باكتري‌هاي محرك رشد گياه بر دسترسي به عناصر غذايي و عملكرد گندم، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در زميني واقع در شهرستان ايوان استان ايلام اجرا شد. فاكتورهاي مورد بررسي در اين آزمايش عبارت‌اند از پنج سطح كود فسفره (شاهد، 25، 50، 75 و 100 كيلوگرم كود فسفاته در هكتار) و تلقيح بذر با باكتري (T) در چهار سطح: (عدم تلقيح (تيمار شاهد)، تلقيح بذر با ازتوباكتر، تلقيح بذر با سودوموناس، تلقيح بذر با ازتوباكتر و سودوموناس) مي‌باشد. نتايج نشان داد كه تيمار 100 كيلوگرم در هكتار كود فسفره همراه با تلقيح بذر با ازتوباكتر و سودوموناس بالاترين تاثير را در افزايش رشد و عملكرد و اجزاي عملكرد گندم پاييزه نشان داد. مقدار نيتروژن دانه گندم با تلقيح بذر ازتوباكتر به صورت معني‌داري افزايش يافت و به همين دليل ميزان پروتئين دانه نيز افزايش نشان داد. تلقيح بذر با باكتري هاي محرك رشد ازتوباكتر و سودوموناس در سطح چهارم كود فسفاته منجر به افزايش 5 /43 درصدي نيتروژن دانه و 7 /62 درصدي فسفر دانه نسبت به سطح شاهد عدم تلقيح و سطح صفر كود فسفاته گرديد. از بين تيمارها، اكثرا تيمار كود تلقيح كود زيستي ازتوباكتر و سودوموناس همراه با 100 كيلوگرم در هكتار كود شيميايي فسفات بيشترين تاثير را در افزايش صفات اندازه‌گيري شده اين گياه داشت. اگرچه با افزايش سطوح كود شيميايي صفات مورد مطالعه افزايش يافت ولي زماني كه از كودهاي زيستي همراه با شيميايي استفاده شد، اين افزايش بيشتر بود.

In order to study the effect of plant growth promoting bacteria and phosphate fertilizers levels on nutrient availability and yield of wheat, an experiment was conducted as factorial based on completely randomized block design in three replications in a fielf located in Eyvan town, Ilam province. Studied factors include five levels of phosphorous fertilizer (control, 25, 50, 75 and 100 kg/ha phosphate fertilizer) and seed inoculation with bacteria at four levels (no-inoculation (Control), inoculation with Azotobacter, inoculation with Pseudomonas, and inoculation with Azotobacter and Pseudomonas. Results showed that 100 kg P/ha along with seed inoculation with Azotobacter and Pseudomonas showed greatest effect on increase in growth and yield and yield components of autumn wheat. Wheat grain nitrogen content significantly increased by inoculation with Azotobacter and therefore protein content of grain and consequently grain quality increased as well. Seed inoculation with plant growth promoting bacteria at 4th phosphate fertilizer level resulted to increase in grain N and P by 43.5 and 62.7 percent, respectively. Results showed that all fertilizer treatments increased wheat yield compared to control which of them 100 kg/ha P treatment along with inoculation with Azotobacter and Pseudomonas resulted in highest impact on studied growth parameters. Though by increasing P phosphorus level, studied traits increased as well, but the effect was more when applied with biological fertilizers.