ارزيابي اثر كاربرد سلنيوم بر عملكرد و اجزاي عملكرد دانه و روغن كلزا در شرايط كشت نرمال و تاخيري

Effect of selenium on yields, yield components and oil yield of different rapeseed genotypes under normal and delayed planting conditions

به منظور ارزيابي اثر سلنيوم بر عملكرد و اجزاي عملكرد دانه و روغن ژنوتيپ‌هاي مختلف كلزا در تاريخ‌هاي كاشت مرسوم و تأخيري، آزمايشي به صورت فاكتوريل اسپلت پلات بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار، در مزرعه تحقيقاتي موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج، طي دو سال زراعي93-1392 و 94-1393 اجراء گرديد. عامل اول تاريخ كاشت، در سه سطح شامل كاشت در تاريخ 15 مهرماه (كشت مرسوم)، 25 مهر و 5 آبان‌ماه (كشت تأخيري)، عامل دوم سلنيوم در دو سطح شامل عدم كاربرد و كاربرد آن و عامل سوم ژنوتيپ، در شش سطح شاملOpera,L72,KR1, GKH3705,GKH0224,Neptune كه عامل اول و دوم به صورت فاكتوريل در كرت‌هاي اصلي و عامل سوم به صورت اسپليت پلات در كرت‌هاي فرعي قرار گرفتند. بر اساس نتايج آزمايش اثر سال، تاريخ كاشت، سلنيوم و ژنوتيپ بر كليه صفات مورد بررسي و برهمكنش دوجانبه تاريخ كاشت و ژنوتيپ بر تعداد خورجين در بوته، وزن هزار دانه، عملكرد دانه، اروسيك اسيد و گلوكوزينولات دانه معني‌دار بود. اگرچه كاربرد سلنيوم در هر سه تاريخ كاشت باعث افزايش عملكرد دانه گرديد اما اين افزايش درشرايط كشت مرسوم (15مهر) در رقم Opera، 8/7% و درشرايط كشت تأخيري (5 آبان) در لاين اميدبخش KR1، 4/13% بود، به‌طوري ‌كه مشخص شد كاربرد سلنيوم در شرايط كشت تأخيري، سبب ارتقاي عملكرد دانه از 2536 به 2876 كيلوگرم در هكتار در لاينKR1 گرديد.

In order to Investigation of selenium effect on Seed yields and its components, oil yield of different genotypes under normal and delayed planting Conditions a field experiment a factorial split-plot experiment was conducted based on randomized complete block design with three replications at field experimental of seed and plant Improvement Institute, Iran, Karaj, during two growing seasons 2013-2015. The first factor is Planting date at three levels Including planting on 6 October (normal planting), 17 october and 26 october (delayed planting) and selenium including non application selenium (Sprayed with net water) and selenium application as second factor, on main plots and Six genotypes from canola including Opera ,L72 ,KR1 ,GKH3705 ,GKH0224, Neptune as Third factor, on sub plots. The results showed that the effect of selenium, planting date and varieties on all of the traits was significant. the interaction effect between planting date and genotypes was statistically significant on number of silique per plant, Thousand seed weight, seed yield, erucic acid and seeds glucosinolate. Although the selenium application in all planting dates increases the seed yield but the increase in normal planting condition (15 October) at the Opera was 8/7%, and in delayed planting conditions (5 November) in the line KR1 was 13/4%, So that it became clear the selenium application in delayed planting conditions, improving seed yield from 2536 to 2876 kg per hectare was in line KR1.