مقايسه منظومه‌هاي عاشقانۀ «رابعه و بكتاش» عطار و «سلامان و ابسال» جامي

منظومه تمثيلي «رابعه و بكتاش» از الهي‌نامه عطار نيشابوري، با درون‌مايه عرفاني در 421 بيت با مضامين عشق عذري سروده شده‌است. رابعه با اينكه شاهزاده است، عاشق بكتاش (غلام برادرش حارث) مي‌‌شود. منظومه‌ «سلامان و ابسال» نيز در 10860 بيت از هفت‌اورنگ جامي، داستان تمثيلي شرح دلدادگي ابسال (دايه) به سلامان است. در هر دو داستان، دختران شروع‌كننده عشق‌اند. «رابعه» عاشق «بكتاش» و «ابسال» عاشق «سلامان» و عشقشان نسبت‌به معشوق پايدار و پاك است. هر دو شخصيت از خاندان سلطنتي هستند؛ پدر رابعه، شاه بلخ و پدر سلامان، شاه يونان است و هر دو از درون خانواده به زندگي خود پايان مي‌‌دهند. «رابعه» توسط برادرش از بين مي‌رود و «ابسال» خود را در آتش مي‌سوزاند. اين پژوهش كه به روش توصيفي و تحليل‌‌ محتوا انجام شد، نشان مي‌‌دهد كه مهارت سرايندگان اين دو منظومه در توصيف دقيق عشق و همچنين منش شخصيت‌‌ها، مخاطب را تا پايان داستان تحت‌تأثير قرار مي‌‌دهد و با وجود رمزآلود‌بودن هر دو حكايت، عشقي جذاب و پايدار در سير داستان روايت مي‌‌شود. مسألۀ اصلي اين پژوهش مقايسه منظومه‌هاي عاشقانۀ «رابعه و بكتاش» عطار و «سلامان و ابسال» جامي و بيان تفاوت‌ها و همانندي‌هاي دو منظومه، تبيين و توصيف دقيق عشق و همچنين منش شخصيت‌ها و تأثير آن بر مخاطب است و اينكه فضاي عاشقانۀ داستان چگونه در پيشبُرد روند داستان مؤثر بوده‌است؟