آزمون رابطه ريسك نكول و اثر شتاب: با استناد به شواهدي از بورس اوراق بهادار تهران

در اين پژوهش، نقش ريسك نكول در بروز اثر شتاب با استناد به داده هاي شركت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طي بازه زماني 31/01/1387 تا 31/04/1393 تحليل مي شود. اثر شتاب، استمرار بازده در ميان مدت، كه طي دو دهه گذشته در بازارها و دوره هاي زماني متفاوت مشاهده شده است، با استفاده از دو ديدگاه قابل تشريح مي‌باشد: ديدگاه مبتني بر ريسك و ديدگاه رفتاري. ديدگاه اول، وجود اثر شتاب را به‌عنوان پاداشي براي تحمل ريسك معرفي مي‌كند، اما ديدگاه دوم آن را ناشي از واكنش افراطي يا تفريطي سرمايه‌گذاران مي‌داند. ريسك نكول يا عدم اطمينان از توانايي شركت در برآورده كردن تعهدات و بازپرداخت بدهي‌هايش، با معيارهاي متفاوتي تخمين زده شده است. متداول‌ترين آنها، معيارهاي مبتني بر داده‌هاي حسابداري، رتبه‌هاي اعتباري و ديفرانسيل بازپرداخت بدهي است كه همگي از كاستي‌هاي متعددي رنج مي‌برند. به همين دليل در پژوهش پيش‌رو، براي اندازه‌گيري ريسك نكول از يك معيار مبتني بر مدل قيمت‌گذاري اختيار معامله بلك شولز مرتون استفاده شد كه برخي از مشكلات مرتبط با معيارهاي اندازه‌گيري ريسك نكول مورداستفاده در مطالعات پيشين را رفع مي‌كند. اين معيار نه‌تنها اطلاعات گذشته را مدنظر قرار مي‌دهد كه با استفاده از قيمت بازاري سهام، انتظارات سرمايه‌گذاران راجع به عملكرد سهام در آينده را نيز لحاظ مي‌كند. معيار مزبور همچنين به نوسان‌پذيري بازده دارايي‌ها توجه مي‌كند. براي توصيف اثر شتاب نيز، دوره تشكيل 6 ماهه و دوره‌هاي نگهداري 3، 6 و 12 ماهه، انتخاب شد. ابتدا سودآوري سه استراتژي شتاب كوتاه مدت (6/3)، ميان مدت (6/6) و بلندمدت (6/12) مورد بررسي قرار گرفت و مشاهده شد كه در بازه زماني فوق، تنها استراتژي شتاب ميان مدت كه از دوره تشكيل و نگهداري 6 ماهه استفاده مي كند، سودآور است. سپس، نشان داده شد بين ريسك نكول و اثر شتاب رابطه اي وجود ندارد. بنابراين مي‌توان نتيجه گرفت كه اثر شتاب مختص شركت‌هاي دچار درماندگي مالي و ناتوان در بازپرداخت بدهي نيست و امكان بروز آن در شركت‌هاي سالم و متمكن از نظر مالي نيز وجود دارد؛ يافته‌اي كه مي‌تواند مورد توجه سرمايه‌گذاران و بازيگران بازار قرار بگيرد. در اين پژوهش، همچنين نشان داده شد كه پرتفوي سهام بازنده با ويژگي هايي نظير ريسك نكول بالا، اندازه كوچك، نسبت ارزش دفتري به ارزش بازار بالا و عدم نقدشوندگي همراه است، اما توصيف پرتفوي سهام برنده تاحدودي پيچيده مي‌باشد. همين موضوع پيش بيني عايدي هاي شتاب را مشكل مي‌سازد.