شخصي‌سازي زبان و روند عدول از خودكاري آن در شعر سعدي يوسف

شخصي‌سازي يكي از شيوه‌هاي تخطي از خودكاريِ زبان است كه در برجستگي شعر تأثير دارد. اين فرايند، در دورۀ معاصر، اهميت بسيار يافته، به‌‌‌‌طوري‌كه كاربرد گونه‌هاي متعدد آن در سروده‌هاي شاعران، سيمايي متمايز به سبك‌ آنان داده و در دريافت صريح مخاطبان درنگ ايجاد كرده است. در چنين فضايي، كه عواطف و هيجانات شاعران بي‌هيچ محدوديتي در ميدانِ ديد خوانندگان يكه‌تازي مي‌كند، شعر سعدي يوسف، شاعر معاصر عراقي، به‌عنوان يكي از نمودهاي تحول، مقيّد به اصول ثابت زباني نبوده و به عرصه‌اي براي تاختنِ نوزايي و عادت‌گريزي مبدّل گشته است؛ تا جايي‌كه تغيير در سطوح شعر و كنار نهادن معيارهاي رايج، توجه خوانندگان را به شخصي‌سازي‌هاي درنگ‌آفرين در زبان اين شاعر نوپرداز جلب كرده است. پژوهش حاضر، با نگاهي نقادانه به برون‌دادهايِ زباني سروده‌هاي سعدي يوسف، درپيِ پاسخ به اين پرسش است كه شاعر از چه شيوه‌هايي بهره‌ برده تا زبان را از سطوح موردانتظار مخاطبان جدا كند و به‌سمت سبك‌هاي شخصي موردنظرش سوق دهد. يافته‌هاي تحقيق گوياي آن است كه سعدي يوسف، با ارائۀ آرايه‌هاي تصويري و تركيبي نامعمول و چرخش‌هاي معنايي در بهره‌مندي از رنگ‌ها و تحول در شيوه‌هاي نوشتاري واژگان، غبار عادت از كلام عادي زدوده و ساحت سروده‌هايش را از آفرينش‌هاي ديگرگونه سرشار كرده است؛ به‌گونه‌اي كه با خصوصي‌سازي زبان، بارِ احساسات شخصي‌اش را بر دوش مخاطبان نهاده و در درك عاديِ آنان، درنگي عامدانه ايجاد كرده است.