مطالعه تطبيقي حسابداري عقد استصناع در نظام بانكداري ايران و سازمان حسابداري و حسابرسي مؤسسات مالي اسلامي

گزارشگري مالي بانك‌هاي كشور به‌ويژه حسابداري عقود اسلامي بانك‌ها، فاقد استانداردهاي حسابداري جامع و مدون مي‌باشد. حسابداري تسهيلات استصناع در نظام بانكداري ايران داراي دستورالعمل حسابداري صادره از طرف بانك مركزي است. از طرفي استانداردهاي سازمان حسابداري و حسابرسي مؤسسات مالي اسلامي، براساس بيانيه شماره 1 آن سازمان، در كليه بانك‌هاي اسلامي فارغ از نظام حكومتي آن كشور، قابل اجرا مي‌باشد. در اين تحقيق، با استفاده از روش تطبيقي، انطباق رويه حسابداري عقد استصناع در بانكداري ايران با سازمان حسابداري و حسابرسي مؤسسات مالي اسلامي، مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج تحقيق حاكي از عدم انطباق رويه حسابداري عقد استصناع بانكداري ايران با رويه حسابداري معمول سازمان حسابداري و حسابرسي مؤسسات مالي اسلامي مي‌باشد، به گونه‌اي كه از نظر شناخت اوليه، در رويدادهاي مالي شناسايي سود استصناع و اعطاي استصناع اول، مطابقت كامل وجود ندارد. همچنين اين دو رويه، از نظر ارزيابي اقلام ترازنامه در پايان هر دوره مالي و از نظر افشا يا نحوه ارائه در صورت‌هاي مالي، مطابقت ندارند. اين عدم انطباق، ضمن دقت به مباني فقهي عقود اسلامي لزوم توجه هر چه بيشتر به مقررات‌گذاري در حوزه حسابداري و گزارشگري مالي اين عقود بالاخص عقد استصناع را مي‌طلبد.