بررسي گواه نمايي در زبان فارسي : رويكردي رده شناختي

گواه‌نمايي به شيوه ي رمزگذاري زبان براي مشخص كردن منبع خبر ونيز عملكرد گوينده به منظور صحيح جلوه دادن سخنش اطلاق مي‌گردد. آيخنوالد(2004) از بررسي ساختهاي گواه‌نما ي حدود 500 زبان دنيا مدلي ارائه داده است كه در آن گواه‌نمايي در زبان‌ها از منظر ساختاري به دو صورت دستوري شامل وندها و واژه بستهاي تصريفي و صورت غيردستوري شامل راهبردهاي واژگاني و نحوي مي‌باشد. وي گواه‌نمايي را از منظر معنايي بطور كلي شامل دو نوع مستقيم (دست اول) و غيرمستقيم (دست دوم يا چندم) مي‌داند كه از اين لحاظ منبع اطلاعات به شش گروه حسي ديداري، حسي غيرديداري، استنباطي، حدسي، شايعه (شنيده) و نقل قول تقسيم مي‌گردد. هدف از اين تحقيق مشخص نمودن جايگاه گواه‌نمايي در زبان فارسي است. نتيجه اين پژوهش مشخص نمود كه زبان فارسي ازجمله زبان‌هايي است كه از لحاظ ساختاري فاقد گواه‌نماي دستوري مي‌باشند و همچون بيشتر زبان‌هاي هند و اروپايي داراي عناصر زباني است كه علاوه بر نقش و جايگاه اوليه ي خود در زبان نقش گواه‌نما را نيز ايفا مي‌كنند. برخي از ساخت‌هاي گواه‌نما در زبان فارسي شامل مجهول‌هاي غيرشخصي، مقولات وجه نما، مشخصه‌هاي زمان و نمود، نقل قول و گزارش و نيز افعال حسي و ادراكي مي‌باشند. اين ساختارهاي صوري در برگيرنده ي قالب‌هاي معنايي گواه‌نماهاي مستقيم و غيرمستقيم و نيزدر برخي موارد مشخص كننده ي انواع منبع اطلاعات مي‌باشند.