بررسي و تحليل رشد ابزار انسجام واژگاني در گفتمان نوشتاري دانش آموزان فارسي زبان

پژوهش حاضر به بررسي و تحليل رشد ابزار انسجام واژگاني (تكرار، باهم آيي، هم معنايي، شمول، جزءواژگي) در گفتمان نوشتاري دانش آموزان (9-12 ساله) پايه هاي چهارم، پنجم و ششم در چارچوب دستور نقشگراي نظام مند هليدي و متيسن (2004) مي پردازد. گردآوري داده ها به شيوۀ ميداني و تحليل با استفاده از روش توصيفي تحليلي انجام شده است. نمونۀ آماري مورد بررسي 45 دانش‌آموز پسر شهر تهران بودند كه در سال تحصيلي 1393-1394 در يك مدرسۀ دولتي مشغول به تحصيل بودند. معيارهايي چون عدم ابتلا به اختلال ذهني، اختلال يادگيري يا ناتواني جسمي در انتخاب نمونه ها مدنظر بود. ابزار پژوهش دو داستان مصوّر است كه روايي آن ها مورد تأييد متخصصان قرار گرفته است. درصد فراواني و الگوي رشد كاربرد انواع ابزار انسجام واژگاني در روايت هاي نوشتاري دانش آموزان مورد تحليل قرار گرفت. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه فراواني ابزار انسجام واژگاني در پايه هاي چهارم، پنجم و ششم به ترتيب862،  967 و 1119 است. تكرار و با هم آيي در هر سه پايۀ تحصيلي پربسامدترين و شمول و جزءواژگي كم بسامدترين ابزار هستند. درصد رخداد تكرار نسبت به ساير ابزارهاي انسجام واژگاني از پايۀ چهارم تا ششم سير نزولي و جزءواژگي و شمول از پايۀ چهارم تا ششم سير صعودي دارد.  با هم آيي در پايۀ چهارم كمترين درصد رخداد را دارد. آزمون آماري كروسكال واليس نشان مي دهد كه تفاوت كاربرد هم معنايي و تكرار در پايه هاي مختلف معنادار نيست ولي جزءواژگي، شمول و باهم‌ آيي در سطح 0/05 p معنادار است. بنابراين، با بالارفتن پايۀ تحصيلي(سن)، ابزار انسجام واژگاني بيشتر و پيچيده تري در گفتمان نوشتاري دانش آموزان ديده مي شود.