تعامل نحو و واج‌شناسي: بررسي آهنگ بندهاي موصولي توصيفي پسايندشده در زبان فارسي

در يك مطالعه آزمايشگاهي، منحني آهنگ دو دسته جمله مركب ناهمپايه حاوي يك بند پايه و يك بند موصولي را با يكديگر مقايسه كرديم. در يك دسته، بند موصولي در جايگاه اصلي خود بعد از هسته بند (خوانش بي‌نشان) قرار داشت و در دسته ديگر به پايان جمله حركت كرده و بعد از فعل اصلي جمله قرار گرفته بود (خوانش پسايندشده). هدف اصلي تحقيق حاضر اين است كه تغييرات آهنگي حاصل از پسايندسازي بند موصولي در جملات پيچيده را تعيين كنيم. براي اين منظور، دو پارامتر آهنگي دامنه زيروبمي و ترادف قله با زنجيره آوايي، در تمامي سازه هاي بند پايه و بند موصولي در جملات بي نشان و جملات حاوي بند موصولي پسايندشدهاندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه زنجيرۀ آواييِ بند موصولي در خوانش بي نشانِ جملات فاقد تكيه زيروبمي خيزان است و به صورت يك سطح ثابت پايين F0 كه صورت آواييِ تحقق‌يافتهِ يك تكيه زيروبمي با نواخت پايين L* است، توليد مي شود. همچنين نتايج به دست آمده نشان داد كه پسايندسازي بند موصولي در زبان فارسي باعث كانوني ‌شدن هسته بند مي شود به طوري كه 1) دامنه زيروبمي هسته بند موصولي نسبت به خوانش بي نشان به سرعت گسترده تر مي شود؛ 2) تراداف قله H تكيۀ زيروبميِ هسته بند موصولي با زنجيره آوايي به طور معناداري زودهنگام تر مي شود؛ و 3) تكيه زيروبمي سازه هاي پس از هسته به طور كامل حذف مي‌شود؛ ولي اين ناحيه آوايي (زنجيره پساكانوني) لزوماً به صورت يكنواخت ثابت پايين تظاهر نمي يابد، بلكه گاه بسته به ماهيت نحوي سازه ها (اينكه سازه ها متعلق به كدام يك از بندهاي پايه يا موصولي هستند) به صورت توالي يكنواخت ثابت بالا و پايين ظاهر مي شود.