بررسي سازگاري شش رقم تجاري پسته روي پايه هاي كشت بافتي حاصل از رقم بادامي زرند در شرايط اقليمي كرمان

Compatibility of Six Commercial Pistachio Cultivars on Tissue Culture of Badami-Zarand rootstock in Kerman Climate

از آنجاييكه درحال حاضر كليه پايه‌هاي پسته در مناطق پسته‌كاري ايران به صورت بذري ميباشند و ناهمگني پايهها باعث تفاوت در ويژگي‌هاي كمي و كيفي درختان مربوط به هر رقم شده و همچنين امكان تكثير پايههاي برتر به صورت بذري ميسر نميباشد، لذا گسترش پايه‌هاي كشت بافتي و نيز بررسي سازگاري ارقام با اين پايهها از اولويتهاي تحقيقاتي مراكز پژوهشي پسته كشور است. هدف از اين پژوهش بررسي سازگاري شش رقم تجاري پسته با پايه‌ كشت بافتي رقم بادامي زرند بود. اين آزمايش در چهار سال متوالي (1390-1386) در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با شش رقم پسته (كلهقوچي، رضايي زودرس، فندقي، فروتني، اكبري و احمدآقايي) در سه تكرار در ايستگاه تحقيقات پسته كرمان اجراء شد. نتايج مقايسه ميانگين مشخص نمود از بين ارقام مورد مطالعه رقم احمدآقايي از نظر ويژگيهاي رشدي داراي بيشترين رشد و بيشترين سازگاري با پايه كشت بافتي و نيز داراي بيشترين غلظت عناصر غذايي برگ بود و رقم اكبري كمترين سازگاري را با پايه‌ كشت بافتي داشت. بهطوريكه طول شاخه سال جاري و پيوندي و قطر زير پيوند و بالاي پيوند رقم احمد آقايي به ترتيب 36، 84، 67 و 39 درصد بيشتر از رقم اكبري بود و غلظت فسفر و آهن در برگ رقم احمدآقايي نسبت به اكبري به ترتيب 42/85 و 101 درصد افزايش نشان داد. نتايج تحليل همبستگي پيرسون، وجود ضرايب همبستگي معنيداري را بين صفات مورد مطالعه در اين تحقيق نشان داد. از جمله درصد پتاسيم برگ با طول شاخه سال جاري و طول شاخه پيوندي و همچنين درصد كلسيم برگ با قطر شاخه و قطر شاخه با تعداد شاخههاي جانبي و شعاع تاج درخت داراي همبستگي مثبت بود. با توجه به نتايج بدست آمده اينگونه به نظر ميرسد كه در منطقه كرمان رقم احمدآقايي سازگاري مطلوبتري نسبت به بقيه ارقام با پايه كشت بافتي بادامي زرند دارد.

Since now all pistachio rootstocks in most Iranian pistachio orchards are seed cultivation and heterogeneity cause differences in the qualitative and quantitative characteristics of each cultivar and it is also impossible to reproduce superior rootstocks with seed cultivation. Therefore, use of tissue culture and research about compatibility of cultivars with tissue culture is one of the research priorities of pistachio research centers in Iran. The aim of this study was the investigation of the compatibility of six commercial pistachio cultivars with tissue culture rootstock of Bademi Zarand. This experiment was carried out in a randomized complete block design with six pistachio cultivars (Kaleh Qouchi, Rezaei Zodras, Fandoghi, Forootani, Akbari and Ahmad Ahaghi) in three replications at Kerman Pistachio Research Station for four years (2012-2016). The results of average comparison showed that Ahmad Aghaei had the highest growth and highest adaptability to the tissue culture and also highest concentration of leaf nutrients and Akbari cultivar had the least compatibility with tissue culture rootstocks. So that the length of this year's branch and the graft branch, stem diameter below and above the graft in Ahmad Aghaei cultivar were 36, 84, 67 and 39% more than Akbari and also P and Fe concentration in Ahmad Aghaei leaves were 42.85 and 101% more than Akbari respectively. Results of Pearson correlation analysis showed significant correlation coefficients among some growth properties and nutrient concentration in this study. There were positive correlations among leaf potassium concentration with length of this year's branch and the graft branch, calcium concentration with stem diameter, stem diameter with the number of lateral branches and radius of the tree crown. According to the results, it seems Ahmad Aghaei cultivar is more compatibility than other cultivars with Badami-Zarand tissue culture rootstocks in Kerman climatic conditions.