گيسو و زلف يار در ادوار شعر فارسي (باتكيه براشعارلامعي، نظامي، جلال طبيب، اميرخسرو دهلوي، صائب تبريزي و...)

پژوهش حاضر ميكوشد تا سير معنايي زلف و مترادفات آنرا در سبكهاي مختلف شعر فارسي بررسي كند. براي دستيابي به اين هدف، اشعار لامعي(قرن پنجم) را به عنوان نمايندۀ سبك خراساني، نظامي(قرن ششم) وجلال طبيب شيرازي (قرن هفتم و هشتم) و اميرخسرو دهلوي براي سبك عراقي و صائب تبريزي(قرن يازدهم) به عنوان نمايندۀ سبك هندي گزينش كرديم. همچنين درفحواي بحث به عنوان نمونه از اشعار شاعران ديگر نيز بهره گرفتيم. در مجموع «زلف»، «مو»، «گيسو»، «طره» و ... از جملۀ موضوعاتي است كه همواره در غزل فارسي هرگز تحولي نداشته و داراي معناي ايستا هستند. عشق مهمترين مضمون غزل است كه در دو قِسم عشق آسماني و عشق زميني حضور داشته و غزل فارسي را غني و دلنشين ساخته است. بيان مضامين و موضوعات عاشقانه مستلزم بيان رابطۀ عاشق و معشوق است. معشوق قطب غزل است، و تصويري كه از او ارائه ميشود، نشان دهندۀ ديدگاه غزل پرداز نسبت به عشق و معشوق است. يكي از اين تصاوير شاعرانه در غزل فارسي مبحث زلف و موي يار است. در سنت شعر فارسي، معشوق زلف سياه درازچون كمندي دارد كه پشت پاي وي را مي بوسد. زلف يار پريشان است، اما در همين آشفتگي است كه آرامش را به عاشق ارزاني ميدارد. زلف يار حتي خوشبوتر از عنبر، نافه، مشك است . دل عاشق در خم زلف دوتاي معشوق اسيرو درسلسله است.