تحول مضمون «عشق به وطن» در شعر معاصر تاجيكستان

در مقالۀ حاضر‌، با توجه به تاريخ كهنسال تاجيكستان، ابتدا به خاستگاه تاجيكان و پيشينۀ ادبي اين سرزمين پرداخته شده است. سوال اصلي پژوهش، آن است كه؛ مضمون عشق به وطن، در شعر معاصر اين ديار (از انقلاب اكتبر1917م به بعد) با توجه به دگرگونيهاي سياسي- اجتماعي، دچار چگونه تحولاتي شده است؟ موضوع اخير، با بررسي مضامين شعري از شاعران برجستۀ معاصر تاجيك، ارزيابي شده است. نتايج بررسيهاي اين پژوهش، كه به شيوۀ تحليلي- توصيفي فراهم آمده، نشان ميدهد، در مضمون مورد نظر، با توجه به سير تاريخي و دگرگونيهاي سياسي- اجتماعي در دوره هاي متفاوت ادبيات معاصر تاجيك، تحولات بسياري ايجاد شده است، به‌عبارتي، مفهوم وطن در هر دوره از ادبيات معاصر اين سرزمين، در حوزۀ معنايي خاصي قابل بررسي است. در دورۀ تسلط شوروي سابق، تحت تاثير مكتب رئاليسم سوسياليستي، مقصود از وطن، سرزمين بزرگ شوراها - اتحاد جماهير شوروي سوسياليستي- است، به ويژه در دورۀ جنگ جهاني دوم (1945م -1941م )، اما مضمون فوق، پس از فروپاشي شوروي (از1991م) و از بين رفتن سانسورهاي حكومتي، اندك اندك داراي مفاهيم گسترده تري شده است. مفاهيمي چون: ستايش سرزمين نياكان- ايران- ، ستايش وطن، همراه با اندوه و تاسف كه ناشي از سرخوردگي هاي سياسي- اجتماعي ست و نيز انتقاد از سرگذشت تاريخي تاجيكان.