نگرشي به تضادّ و تكرار ، دو شيوه گفتاري سعدي در كلّيّات

چرا ساده‌ترين عناصر سخن‌سازي و سخن‌پردازي در كلام سعدي منجر به پيدايش هنري‌ترين گونه و ساخت ادبي ميگردد؟ همانكه همه‌جا از آن با نام سهولت و امتناع و خصيصه بارز اين شاعر و نويسنده و نظريه‌پرداز بزرگ قرن هفتم ياد ميكنند. به رغم تكرار، مملّ و بر خلاف اصرار، مخلّ نيست! شايد در وهله نخست، علّت اين امر، بيش از به كارگيري واژه‌هاي ساده، ساده به كار گرفتن واژه‌ها به نظر بيايد، كه به تفصيل در طي اين مقال در باب آن سخن خواهيم گفت. در اين پژوهش برآنيم تا به بررسي و گشودن يكي از رمزگانهاي زباني و شگردهاي بياني سخن سعدي؛ يعني تقابلهاي دوشقّي (binary oppositions) يا دو انگاري (binarisme) و تكرارهاي نهان‌شده بپردازيم كه از پركاربردترين اسلوبهاي سخنوري در زبان ادبي جهان به شمار ميرود.