پديد آورندگان :
شجاع، فائزه دانشگاه سيستان و بلوچستان - گروه جغرافياي طبيعي (اقليم شناسي)، زاهدان , خسروي، محمود دانشگاه سيستان و بلوچستان - گروه جغرافياي طبيعي (اقليم شناسي)، زاهدان , شمسي پور، علي اكبر دانشگاه تهران - گروه جغرافياي طبيعي، تهران
كليدواژه :
درياي عرب و عمان , مؤلفه‌هاي محيطي بزرگ مقياس , منطقه بالقوه تشكيل , چرخند حاره‌اي
چكيده فارسي :
در اين تحقيق عوامل محيطي بزرگ مقياس مرتبط با وقوع چرخندهادر درياي عرب و عمان طي دوره زماني 10 ساله (2007-2016) مورد بررسي قرار گرفته است. بنابراين، مؤلفه‌هاي مداري و نصف‌النهاري باد، نم نسبي، دما،فشار سطح دريا ودماي هوا و نم ويژه از داده‌هاي دوباره آناليز شده پايگاه ECMWF استخراج شدند. مقادير متغيرهاي ديناميكي تاوايي مطلق ، برش عمودي باد و متغيرهاي ترموديناميكي رطوبت نسبي و شدت پتانسيلي چرخند محاسبه گرديد. آمار مربوط به چرخندهاي حاره‌اي نيز از مركز مشترك هشدار توفان نيروي هوايي و دريايي استخراج گرديدند. ابتدا ميانگين ماهانه متغيرهاي ديناميكي و ترموديناميكي ياد شده در طول 10 سال براي ماه‌هاي مونسون، قبل و بعد مونسون با نرم افزارهاي GRADS و MATLAB محاسبه و نتايج در قالب نقشه ارائه گرديد. سپس چند نمونه از قوي‌ترين چرخندها انتخاب و مؤلفه‌هاي ديناميكي و ترموديناميكي در زمان وقوع اين توفان‌ها در منطقه تحليل شدند. نتايج نشان داد نواحي شمالي درياي عرب به مختصات 15-22 درجه عرض شمالي و 62-75 درجه طول شرقي در ماه ژوئن وضعيت محيطي بسيار مطلوبي براي وقوع چرخندهاي حاره‌اي دارند كه با توجه به فراهم بودن مقاديرپارامترهاي محيطي در اين ماه در درياي عمان،تهديدي جدي براي سواحل جنوب شرق ايران محسوب مي‌شوند.منطقه بالقوه تشكيل طي ماه‌هاي مي، اكتبر، نوامبر دسامبر به عرض‌هاي جنوبي كشيده مي‌شود. در سپتامبر شرايط برخي پارامترها در شمال درياي عرب براي تشكيل چرخند فراهم است اما شدت پتانسيلي و رطوبت نسبي بسيار پايين است محاسبه ميانگين روزانه كميت‌ها درمدت زمان فعاليت قوي‌ترين توفان‌ها تأثيرپذيري چرخندهاي حاره‌اي از مؤلفه‌هاي محيطي را تأييد مي‌كند.
چكيده لاتين :
The purpose of this study is to investigate the large scale environmental factors associated with the occurrence of tropical cyclones (TCs) in the Arabian Sea and the Gulf of Oman in the recent 10 years’ period of 2007-2016. Therefore, the meridional and zonal winds, relative humidity, sea surface temperature, sea level pressure, as well as parameters of air temperature and specific humidity were extracted from the ECMWF reanalysis database by the spatial resolution of 0.5°x0.5° longitude and latitude. Then by using these data, the values of dynamic factors such as absolute vorticity, vertical wind shear as well as thermodynamic factors, including relative humidity and potential intensity were calculated. Moreover, tropical cyclones’ data and information were extracted from the Joint Typhoon Warning Center. In order to achieve the objectives of the study, at the first step, the monthly mean of absolute vorticity, vertical wind shear, potential intensity, and relative humidity during monsoon, pre and post-monsoon were calculated by using GRADS and MATLAB software for a 10 year period and the results were presented in the form of maps. On the next step, some of the most powerful cyclones occurred in these months (monsoon, pre and post-monsoon) were selected and dynamic and thermodynamic components of them at the time of the storms in the region were analyzed. The results showed that the northern parts of the Arabian Sea, at 15-22°N and 62-75 °E in June had a favorable environmental condition for the occurrence of TCs. Considering the availability of large scale environmental parameter values in the Gulf of Oman in June, these events are a serious threat in the southeastern coastal area of Iran. The Formation Potential Area (FPA) expands to southern latitudes in May, October, November, and December. In September, there are some favorable conditions for cyclone formation in the north of the Arabian Sea, but potential intensity and the relative humidity are very low as well as the absolute vorticity is low in the Gulf of Oman. The calculation of the average daily quantities in the duration of activity of the strongest storms also approves the effect of environmental elements on for the formation of tropical cyclones.
