تأثير مايه‌زني ميكروبي بر كارايي مصرف آب و عملكرد لوبيا‌چيتي (Phaseolus vulgaris L) در شرايط تنش خشكي

The Effect of Microbial Inoculation on Water Use Efficiency and Yield of Bean under Drought Stress Conditions

به ‌منظور تعيين اثرات باكتري‌هاي ريزوبيوم و قارچ ميكوريزا آربسكولار در كارايي مصرف آب و عملكرد لوبيا در شرايط تنش خشكي، اقدام به اجراي آزمايش به‌صورت كرت‌هاي خرد شده در طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در مزرعه مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي فارس طي سال‌هاي 1394 و 1395 شد. در سطوح اصلي، تيمارهاي تنش خشكي شامل آبياري در 80،60 و 100 درصد آب قابل استفاده (AW) و در سطوح فرعي پنج تيمار مجزا و تركيبي باكتري ريزوبيوم سويه‌هاي 160 و 177 و قارچ ميكوريزا آربسكولار همراه با تيمار شاهد قرار داشت. نتايج نشان داد كه اثرات تيمارهاي تنش خشكي و كود‌هاي زيستي بر عملكرد، اجزاي عملكرد و كارايي مصرف آب اثر معني‌داري در سطح پنج درصد داشتند. بيشترين مقدار عملكرد دانه برابر 2371 كيلوگرم در هكتار همراه با بيشترين كارايي مصرف آب (522 گرم دانه در متر مكعب آب)، در شرايط تنش خشكي با مصرف سويه‌هاي باكتري ريزوبيوم 160 و 177 و قارچ ميكوريزا آربسكولار به‌دست آمد. نتايج اين آزمايش نشان داد، كاربرد زادمايه باكتري‌­هاي ريزوبيوم و قارچ ميكوريزا در شرايط تنش خشكي باعث افزايش عملكرد و كارايي مصرف آب در لوبيا شده است.

In order to study the effects of rhizobium bacteria and arbuscular mycorrhizal fungi on water use efficiency and the grain yield of bean, under drought stress conditions, two-year year field experiments were conducted during 2015 and 2016 growing seasons. The experimental design was a split plot arranged in an RCBD with 4 replications. Three irrigations including S1= 95-100% AW (Normal irrigation), S2= 75-80% AW(Moderate drought stress) and S3= 55-60% AW (severe drought stress) were assigned to the main plots and six bio fertilizer treatments including T1=177 rhizobium bacteria strain, T2=160 rhizobium bacteria strain used for seed inoculation, T3= mycorrhizal arboscular fungi used for soil inoculation, T4= T1+T2, T5= T1+T2+T3 and T6= control (no seed and soil inoculation) were randomized to the subplots. Based on the combined analysis of variances for two years, there were significant differences (p0.05) in the grain yield, yield components and water use efficiency between the irrigation stress and bio fertilizer treatments. The highest grain yield (2371 kg ha-1) and water use efficiency (522 g m-3) were obtained in the S2T2 treatment. In this treatment, 160 and 177 rhizobium bacteria (T2) in moderate drought stress (S2) were used. These results suggested that inoculation with the rhizobium of seed bean in arid and semi-arid areas could improve yield, water use efficiency and resistance to drought stress by increasing the growth in the root and shoot of the plant.