ارزيابي ريسك آلودگي آرسنيك در دشت همدان - بهار با استفاده از روش فازي

Arsenic Contamination Risk Assessment in Hamedan Plain-Spring Using the Fuzzy Method

در بين عناصر سنگين، آرسنيك به عنوان يك عنصر سرطان زا شناسايي شده است و غلظت هاي زياد آن در اكوسيستم مي تواند يك نگراني بزرگ براي سلامتي عمومي و محيط زيست ايجاد كند. هدف از اين مطالعه، تهيه نقشه ريسك آلودگي آرسنيك و احتمال ورود آن به زنجيره غذايي با استفاده از روش فازي در بخش مركزي دشت همدان بهار است. بدين منظور غلظت آرسنيك در 94 نقطه آب زيرزميني و 49 نقطه خاك سطحي منطقه، اندازه گيري و بررسي شد. فاكتورهاي فيزيكي و شيميايي خاك (درصد رس، مواد آلي و ph)، نقشه احتمال آلودگي خاك، نقشه احتمال آلودگي آب زيرزميني و نقشه كاربري زمين، به عنوان ورودي روش انتخاب شدند. در روش فازي از دو عملگر and و or استفاده شد. جهت استانداردسازي پارامترها نيز توابع خطي فازي استفاده شدند. مقايسه نقشه طبقه بندي شده ارزيابي ريسك با استفاده از عملگر and و or نشان مي دهد كه نتايج حاصل از عملگر or داراي بيشترين اعتماد است، بنابراين در مناطقي كه مقدار غلظت آرسنيك در خاك و آب زيرزميني بالا است و همچنين پارامترهاي فيزيكي و شيميايي مانند اسيديته، درصد مواد آلي و درصد رس خاك پايين و كاربري كشاورزي منطقه، داراي محصولاتي با قابليت جذب بالاي فلزات سنگين است، بهتر است از روش فازي با عملگر or استفاده شود.

Among the heavy metals, arsenic is known as a carcinogen material and its high concentrations in the ecosystem can be a major concern for public health and environment. The aim of this study was to evaluate the risk map of arsenic contamination and the possibility of its entering into the food chain using the fuzzy method in the central part of the Hamedan-Bahar plain. For this purpose, arsenic concentration in 94 points of groundwater and 49 points of surface soil was analyzed and evaluated in the study area. Soil physico-chemical parameters (clay, organic matter and pH), soil and groundwater contamination probability map, and land use map were selected as the input of this method. In the fuzzy method, two operators (and & or) were used. In order to standardize the parameters, the fuzzy linear function was used. Comparing the classified risk assessment using these operators showed that the results of the operator had the maximum trust. So in areas where concentrations of arsenic in soil and groundwater were high, the physico-chemical parameters such as pH, organic matter and clay content of the soil were low and agriculture products had a high ability to absorb heavy metals and ensure its better to use for the operator.